Naturalne antybiotyki w żywieniu dzieci

mgr Anna Sobolewska – dietetyk, ekspert programu edukacyjnego „1000 pierwszych dni dla zdrowia”

Naturalne antybiotyki w żywieniu dzieci. Co i dlaczego powinno znaleźć się na talerzu dziecka?

Zgodnie z definicją antybiotyki to substancje wytwarzane przez różne mikroorganizmy (m.in. grzyby i bakterie), które niszczą inne mikroorganizmy i są stosowane w leczeniu zakażeń[1]. Innymi słowy niemożliwym jest, by nazwać antybiotykiem jakikolwiek produkt spożywczy. W przypadku zachorowania najrozsądniej nie leczyć się na własną rękę, nie sięgać po tzw. naturalne antybiotyki, lecz skonsultować się ze specjalistą zwłaszcza, gdy chodzi o stan zdrowia dziecka. Sami możemy jednak bardzo dużo zdziałać, jeśli chodzi o profilaktykę chorób oraz budowanie odporności, warto więc o to zadbać.

Naturalne antybiotyki w żywieniu dzieci.

Naturalne antybiotyki. W pierwszym okresie życia dziecka kluczową role w budowaniu odporności odgrywa żywienie.

Czas budowania odporności

Fundamentalny moment dla kształtowania się odporności to pierwsze 1000 dni życia, licząc od poczęcia do pierwszych lat życia dziecka. Układ odpornościowy kształtuje się nawet do 15. roku życia[2], w związku z tym w chwili narodzin jest on nadal niedojrzały i musi nauczyć się radzić sobie z otaczającym środowiskiem. Właściwymi działaniami możemy pozytywnie „zaprogramować” zdrowie malucha na przyszłość.

Wspieranie układu immunologicznego

W nabywaniu, kształtowaniu i wzmacnianiu odporności u dzieci, ważną rolę odgrywa tryb życia, w tym ruch na świeżym powietrzu, a także: regularne wietrzenie mieszkania, dbanie o odpowiednią wilgotność powietrza, okresowa zmiana klimatu, prawidłowe ubieranie dziecka. Jednak w tym pierwszym okresie, kluczową rolę w rozwoju i zapewnieniu optymalnego funkcjonowania komórek układu immunologicznego, odgrywa żywienie. Dlatego od lat promuje się karmienie piersią, zwłaszcza wyłączne przez pierwszych sześć miesięcy życia dziecka, i kontynuowane takiego karmienia przy jednoczesnym rozszerzaniu diety w późniejszym okresie.

Naturalne antybiotyki w mleku matki

Naturalne antybiotyki – badania potwierdzają, że karmienie piersią chroni noworodka przed infekcjami.

Karmienie naturalne wzmacnia odporność dziecka

Badania potwierdzają, że karmienie naturalne wykazuje silne działanie ochronne noworodka przed infekcjami układu pokarmowego i oddechowego. Efekt ten utrzymuje się nawet po zakończeniu karmienia[3]. Dostarczanie z dietą odpowiedniej ilości energii, białka, długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, prebiotyków, witamin i składników mineralnych, korzystnie wpływa na charakter odpowiedzi immunologicznej. Natomiast niedożywienie i niedobór tych składników, szczególnie w tzw. „krytycznych okresach życia” tj. okresie niemowlęcym i wczesnego dzieciństwa, mogą przyczyniać się do rozwoju zaburzeń odporności.

Dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego niezbędne są witaminy A,C, D i żelazo.

Groźne niedobory

Większość mechanizmów obrony immunologicznej ulega osłabieniu na skutek nieprawidłowego żywienia. Dzieje się tak zwłaszcza w przypadku niedoborów określonych składników, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, takich jak witaminy A, C, D, żelazo. Żelazo bierze udział w reakcjach odpornościowych, wspomagając rozwój systemu immunologicznego płodu[4]. Jego niedobór już u ciężarnej jest przyczyną wielu poważnych zaburzeń, m.in. zaburzenia odporności u dziecka[5]. Witaminy A i C są również niezbędne do prawidłowego przebiegu reakcji immunologicznych[6]. Deficyt witaminy D jest coraz częściej postrzegany jako czynnik ryzyka infekcji, związanych z niedoborami odporności[7]. W przypadku niemowląt i małych dzieci niezbędna jest suplementacja. Coraz częściej badania potwierdzają wzrost odporności organizmu podczas przyjmowania zalecanych dawek witaminy D[8].

Naturalne antybiotyki. Jak odżywiać dziecko?

Pożyteczne bakterie jelitowe pełnią ważną funkcję w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego.

 Bakterie w służbie odporności

Ważną rolę w działaniu układu odpornościowego odgrywa mikrobiota – tak określa się tzw. pożyteczne bakterie jelitowe. Na jej skład wpływa wiele czynników: środowisko, sposób karmienia niemowlęcia, składniki dostarczane wraz z pożywieniem, a także kontakt z osobami z najbliższego otoczenia dziecka. Istotne są początki: mikrobiota jelitowa noworodka donoszonego, urodzonego fizjologicznie i karmionego mlekiem matki, uznawana jest za najbardziej pożądaną i prawidłową.

Najważniejsza jest jakość żywności

Taki skład bakterii jelitowych związany jest ze zmniejszonym ryzykiem infekcji i gwarantuje zarówno prawidłowe dojrzewanie układu immunologicznego, jak i odpowiedni rozwój bariery jelitowej. W pierwszym okresie bowiem, cienka błona śluzowa jest przepuszczalna dla wielu substancji.[9],[10] Tym istotniejszą sprawą jest więc rodzaj pokarmów podawanych w okresie pierwszego 1000 dni życia. Wciąż dojrzewający układ odpornościowy nie pozwala na pełną obronę przed szkodliwymi substancjami, które mogą znajdować się w żywności. Dlatego też istotna jest jakość żywności. Zanieczyszczenia znajdujące się w produktach o nieodpowiedniej jakości, takie jak pozostałości środków ochrony roślin, toksyny pleśniowe, metale czy azotany, negatywnie wpływają na dalszy rozwój dziecka[11].

Naturalne antybiotyki to odpowiednia dieta

Układ odpornościowy kształtuje nawet do 15 roku i chroni nas przez całe życie.

Układ odpornościowy chroni nas przez całe życie

1000 pierwszych dni życia dziecka (liczone już od poczęcia) to czas najintensywniejszego rozwoju układu odpornościowego. Dlatego zarówno niemowlęta jak i małe dzieci wymagają specjalnego sposobu żywienia, dopasowanego do ich wyjątkowych potrzeb. Zaburzenie na etapie kształtowania się odporności,  czyli w okresie ciąży i we wczesnym dzieciństwie, mogą prowadzić do niewłaściwego rozwoju układu odpornościowego. Układ ten jest szczególnie ważny, ponieważ chroni nas przez całe życie.

 

 

 

[1] Antybiotyki. Internetowa encyklopedia PWN www.encyklopedia.pwn.pl/haslo/antybiotyki;3870049.html [dostęp: 20.10.2017]

[2] Osugi Y, Hara J, Kurahashi H i wsp. Age related chan ges In surface antigens on peripherial lymphocytes of healthly children. Clin Exp Immunol 1995;100:543-548.

[3] W. Feleszko, Karmienie piersią – najskuteczniejsza immunostymulacja w okresie noworodkowym,  Biuletyn dla środowisk medycznych „Żywność dla zdrowia” nr 8 – maj 2008 r

[4] Ewelina Dymarska, Alina Grochowalska, Hanna Krauss. Wpływ sposobu odżywiania na układ odpornościowy. Immunomodulacyjne działanie kwasów tłuszczowych, witamin i składników mineralnych oraz przeciwutleniaczy. Nowiny lekarskie 2013, 82, 3, 222–231

[5] Świątkowska D., Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013

[6] M. Krzysik, J. Biernat, H. Grajeta, Wpływ wybranych składników odżywczych pożywienia na funkcjonowanie układu odpornościowego Cz. II.

Immunomodulacyjne działanie witamin i pierwiastków śladowych na organizm człowieka, Adv Clin Exp Med 2007, 16, 1, 123–133

[7] Hewison M. Vitamin D and immune function: autocrine, paracrine or endocrine? Scand J Clin Lab Invest (Suppl) 2012;243:92-102.

[8] Pludowski P, Holick MF, Pilz S i wsp. Vitamin D effects on musculoskele­tal health, immunity, autoimmunity, cardiovascular disease, cancer, fertility, pregnancy, dementia and mortality-A review of recent evi­dence. Autoimmun Rev. 2013;12:976-89.

[9] Hooper LV, Littman DR, Macpherson AJ. Interactions between the microbiota and the immune system. Science 2012;336:1268-1273.

[10] Putignani L, Del Chierico F, Petrucca A i wsp. The human gut microbiota: a dynamic interplay with the host from birth to senescence settled during childhood. Pediatr Res 2014;76:2-10.

[11] P. Socha, H. Mojska, K. Stoś, B. Przygoda, Raport: Bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci, Stowarzyszenie Zdrowe Pokolenia, Warszawa 2015.

Summary
Naturalne antybiotyki w żywieniu dzieci
Article Name
Naturalne antybiotyki w żywieniu dzieci
Description
W pierwszym okresie życia dziecka kluczową rolę dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu immunologicznego odgrywa żywienie. Anna Sobolewska - specjalista ds. żywienia programu edukacyjnego „1000 pierwszych dni dla zdrowia,” pisze jak karmić niemowlaki i małe dzieci, by ich układ odpornościowy dobrze się ukształtował i był sprawny.
Author
Publisher Name
Portal Zdrowia Dziecka
Publisher Logo

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *