Jałowe martwice – gdy stawy są przeciążone sportem

dr Daniel Kozyra – ortopeda

 Klinika Softmedlaser

Bolące bez wyraźnego powodu nogi i ręce, utykanie, miejscowe obrzęki mogą być pierwszym symptomem powstawania jałowej martwicy. 

Jałowa martwica kości to powstawanie zmian martwiczych tkanki kostnej bez udziału chorobotwórczych drobnoustrojów. Występuje najczęściej w nasadach kości u dzieci i młodzieży. Jałowe martwice diagnozuje się radiologicznie.

Co to jest jałowa martwica?

U dzieci występują tzw. jałowe martwice. W układzie szkieletowym młodego organizmu wszystko jest na początku chrzęstne, później pojawiają się tu i ówdzie jądra kostnienia, które następnie zlewają się, tworząc trzony, nasady i przynasady. Jednak niektóre jądra kostnienia mają dość długą chrząstkę np. guzowatość kości piszczelowej, głowa kości udowej, kości śródstopia.

przeciązenia sportowe u dzieci

Jałowa martwica trwa od roku do 4 lat w zależności od wieku dziecka, w którym wystąpiła. W warunkach korzystnych kończy się bez trwałych następstw, zwłaszcza gdy dotyczy martwic pozastawowych. Jeżeli są to zmiany stawowe, zwłaszcza kończyny dolnej, prognoza jest mniej korzystna i zależy od wczesnego rozpoczęcia i konsekwentnego leczenia, rozległości zmian i ich lokalizacji.

Dzieci są często przeciążone sportem 

Obecnie – jako lekarz – widzę jak szeroki jest problem przeciążenia wśród dzieci, spowodowanego intensywnym uprawianiem sportu.

W większości przypadków jeszcze nie jest to jałowa martwica, ale zaraz będzie, bo chrząstka już jest nieregularna przez co dochodzi do zaburzenia ukrwienia jądra kostnienia, czego skutkiem jest martwica. Jeżeli dotyczy to np. kości śródstopia czy kości piętowej, to nie jest to dużym problemem. Natomiast jeśli dotyczy to stawu biodrowego, co nazywamy chorobą Legga-Calvégo-Perthesa, gdzie zaburzenie tej chrząstki prowadzi do martwicy głowy kości udowej, która ulega mniejszym, bądź większym deformacjom – sytuacja jest mniej ciekawa. Poziom deformacji zależy od poziomu zaawansowania martwicy. Na podstawie badań my lekarze jesteśmy w stanie ocenić jak duża będzie deformacja stawu biodrowego, jak również jak duża będzie guzowatość kości piszczelowej.

Ból kolana, pięty, pachwiny –  ustalmy przyczynę 

Wielokrotnie operowałem dzieci z takimi dolegliwościami, które były wynikiem wysiłku, czy też nagłego urazu. Pierwszym objawem było pobolewanie, potem martwica, a finalnie guzowatość się odrywała. Operowałem kiedyś siedemnastolatka, u którego zmiany były już tak zaawansowane, że nie był w stanie ustabilizować kolana.W związku z tym  moja prośba do rodziców jest taka, by nie przeciążać dzieci, zwracać uwagę na to, gdy się skarżą na ból kolana, pięty, pachwiny itd. W takiej sytuacji od razu należy udać się do lekarza, a tym bardziej jeżeli dziecko uprawia jakiś sport. Wtedy z pewnością jest przeciążone. Jeśli uda nam się odpowiednio wcześnie zareagować unikniemy martwicy, która powoduje nieodwracalne zmiany.

martwice jałowe

Z wiekiem liczba kości w organizmie człowieka zmniejsza się na skutek ich zrastania się. U noworodka mamy około 400 kości, u dziecka w wieku przedszkolnym około 300, a u dorosłego – 208.

Choroba Perthesa- choroba stawu biodrowego

Choroba Perthesa, osteochondroza młodzieńcza głowy kości udowej, to jałowa martwica głowy kości udowej.
Dotyka najczęściej chłopców między 3. a 14. rokiem życia, szczyt ryzyka przypada na 5.–6. rok życia. Zwykle choruje tylko jeden staw biodrowy, choć zdarza się też postać obustronna. Ma to miejsce w 12-16% przypadków.

jałowa martwica kości udowej

Jądro kostnienia jest niezwykle ważnym elementem odpowiedzialnym za wzrost kości na długość, zatem jego nieprawidłowa regeneracja w przebiegu schorzenia upośledza cały dalszy wzrost dziecka, prowadząc do anatomicznych nieprawidłowości w obrębie stawu biodrowego.

Leczenie jałowej martwicy 

Leczenie jałowej martwicy kości uzależnione jest od lokalizacji choroby i opiera się głównie na fizjoterapii. Odpowiednio dobrany stopień obciążenia i zakres ruchów mają na celu prawidłową regenerację kości. W chorobie Perthesa stosuje się odciążenie kończyny nawet do 6 miesięcy, rehabilitację zapobiegającą przykurczom i zanikom mięśniowym, leczenie ułożeniowe i różnego rodzaju formy unieruchomienia.

Jałowe martwice – skąd się biorą?

Etiologia choroby nie jest medycynie do końca znana. Prawdopodobnymi przyczynami są anomalia naczyń krwionośnych bliższej części kości udowej lub też zaburzenia hormonalne. Wywołane chorobą zniekształcenia zawsze prowadzą do wcześniejszych zmian zwyrodnieniowych w obrębie stawu biodrowego.

Objawy jałowej martwicy 

Objawy u dzieci: utykanie, nieznaczna bolesność wysiłkowa okolicy stawu biodrowego i kolanowego, ograniczenie odwodzenia, znaczne spłaszczenie pośladka po stronie chorego stawu. Po zdiagnozowaniu choroby lekarz zaleci fizjoterapię i nakaże CAŁKOWITE odciążenie nogi na kilka lat. W praktyce oznacza to zwolnienie z WF-u, zakaz gry w piłkę, skakania na trampolinie. Konieczne może okazać się chodzenie ze sprzętem ortopedycznym.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *