dr Marzanna Reśko-Zachara – pediatra, neonatolog
Badania obowiązkowe, testy przesiewowe; istnieją badania, które dla spokoju sumienia WARTO zrobić.
Ocena w skali Apgar to tylko jedno z badań, które noworodek musi lub powinien mieć przeprowadzone.
Obowiązkowym badaniem noworodka po urodzeniu jest badanie przez neonatologa, czyli pierwsze badanie, pierwszy egzamin to ocena w skali Apgar. Podczas tego pierwszego badania oceniamy gotowość i szanse na prawidłową adaptację do życia poza organizmem mamy.
Później, w kolejnych godzinach – a zwykle kobiety i dzieci zostają na 2-3 dni pobytu w szpitalu – jeśli dziecko urodziło się w szpitalu, przyglądamy się bliżej temu dziecku, oglądamy skórę, sprawdzamy serduszko.
Co za dużo to niezdrowo! Pewnie, że warto dbać o zdrowie nowo narodzonego, ale przesada nie ma z tą dbałością nic wspólnego. Samo opuszczenie przytulnego pęcherza płodowego jest dla młodego obywatela szokiem, a każde kolejne badanie jest dla niego traumą.
Kierunek: ortopeda!
Kolejnymi badaniami, nie przesiewowymi, tylko takimi, które warto zrobić u noworodków, są badania w kierunku wykrywania wrodzonych nieprawidłowości dotyczących stawów biodrowych. Stawy biodrowe w badaniu przedmiotowym (czyli takim ręką, okiem) – badanie wykonujemy my, neonatolodzy, pediatrzy na oddziałach noworodkowych. Jeśli w badaniu przedmiotowym nie widzimy żadnych odchyleń, to zalecamy około 6. tygodnia życia wizytę u ortopedy, który zwykle wtedy wykonuje badanie ultrasonograficzne, które w tym okresie jest jedynym badaniem, wykluczającym w 100% nieprawidłowość dotyczącą stawów biodrowych. Nie robi się wtedy prześwietleń rentgenowskich, bo to jest jeszcze za wcześnie w okresie wczesnoniemowlęcym, ale badanie ultrasonograficzne jest bardzo dobrym, nieinwazyjnym i nie przynoszącym żadnych skutków ubocznych badaniem.
Badanie ortopedyczne jest bardzo istotną konsultacją, którą możemy polecić w okresie około 6. tygodnia życia. Wtedy ortopeda zwykle wykonuje badanie ultrasonograficzne, które potwierdza lub wyklucza nieprawidłowości dotyczące stawów biodrowych. Badanie USG jest zresztą badaniem popularnym nie tylko, jeśli chodzi o stawy biodrowe.
USG jamy brzusznej i układu nerwowego.
To badanie też możemy zalecić, choć nie jest ono obowiązkowe, jeśli rodzice chcą sprawdzić, czy ich dziecko ma prawidłowo rozwinięte narządy – badanie ultrasonograficzne dotyczące jamy brzusznej jak i ośrodkowego układu nerwowego.
Ośrodkowy układ nerwowy, czyli tak zwane przezciemiączkowe badanie ultrasonograficzne jest łatwe do wykonania, ponieważ ciemiączko, czyli taki otwór między kośćmi w główce noworodka jest dostępny i w sposób nieszkodliwy, nieinwazyjny możemy zajrzeć do tej głowy i sprawdzić czy tam wszystko rozwija się prawidłowo. Tak jak mówię, nie jest to badanie zalecane, ale absolutnie, jeśli sobie ktoś życzy można je wykonać. Oczywiście należy starać się, aby było wykonane przez osobę fachową, znającą się na tym, czyli poszukać dobrego gabinetu, żeby miało to sens i żeby wynik był miarodajny.
Jeśli ciąża przebiegła prawidłowo to nie należy przesadzać z badaniami noworodka
Ważne zalecenie: starajmy się nie “zabadać” naszego maleństwa.
Czasami mamy pytają, czy warto zrobić morfologię, czy warto zrobić jakieś inne badania biochemiczne z krwi dziecka. Jeśli nie było czynników ryzyka w ciąży, na przykład niedokrwistości u mamy, czy niewłaściwych, granicznych wartości morfologii u noworodka po urodzeniu – to też nie u każdego noworodka wykonuje się to badanie po urodzeniu.
Zwykle wypisując dziecko ze szpitala po urodzeniu są zalecenia, i w tych zaleceniach czasami mówimy: proszę wykonać morfologię krwi za miesiąc, czy za 3 miesiące. Takie rozszerzone spektrum badań zaleca się również dla dzieci urodzonych przedwcześnie. Te dzieci mają większe ryzyko nieprawidłowości wynikających z niedojrzałości ich organizmu, czyli na przykład morfologii, która zwykle musi być wspierana leczeniem przeciwanemicznym. Dzieci dostają witaminki i to leczenie musi być kontrolowane i monitorowane, więc po prostu co jakiś czas te badania się wykonuje. Badania biochemiczne też, bo czynność wątroby, czynność nerek powinny być monitorowane, ale powtarzam: nie u wszystkich dzieci.
Zobacz też: