dr Daniel Kozyra – ortopeda, klinika Softmedlaser
Tornister szkolny, a raczej jego ciężar to powszechny problem – jak pomóc dzieciom?
Jedyną pomocą jakiej w tej sprawie możemy my – rodzice udzielić to piecza nad tym jak tornister jest spakowany. Coraz więcej szkól wprowadza system szafek, gdzie dzieci zostawiają ciężkie podręczniki. Wymaga to jednak zakupienia drugiego zestawu pomocy szkolnych, z którego dzieci mogą korzystać w domu.
Z pakowaniem tornistra sprawa jest trudna. Należy równomiernie rozłożyć ciężar w każdej torbie, którą dziecko nosi, czy to jest tornister, teczka, czy plecak.
Tornister czy plecak?
Bardziej sprzyjający fizjologii będzie plecak, dlatego, że równomiernie zakładamy go na plecy, a więc jest tu równomierne, symetryczne obciążenie kręgosłupa i sprawia to dziecku najmniej problemów. Oczywiście, dzieciom trudno jest wytłumaczyć, żeby nosiły ten plecak prawidłowo, więc najczęściej dzieci noszą plecak na jednym ramieniu, bo tak jest szybciej, łatwiej, łatwiej zdjąć, łatwiej zajrzeć – w tym wypadku dochodzi do przeciążania jednostronnego. Mimo to ciągle plecak jest najlepszym rozwiązaniem.
Taki widok należy do rzadkości. Ciężar plecaków nie pozwala na szybkie poruszanie się, a już rozkoszne podskoki są wykluczone. Jedynym pocieszeniem jest fakt, że wyrosło nam pokolenie dzieci wożonych. Rzadko dzieci pokonują długie odcinki by dotrzeć do szkoły.. Zazwyczaj są tam transportowane samochodem przez rodziców.
Tornister na kółkach
Kiedyś uważano, że rozwiązaniem problemu ciężkiego tornistra są torby na kółkach – tak, tylko, że wnosić torby na kółkach po schodach to też jest dość duże przeciążenie dla dziecka. Zazwyczaj zmiana sali związana jest przecież z chodzeniem po schodach, a nie tylko z przejściem z jednego miejsca na drugie.
Z kolei torba na ramię to tak jak plecak założony na jedno ramię – jest to obciążenie jednostronne.
Nie ma twardych reguł ile plecak powinien ważyć. Zależy to od predyspozycji dziecka. Ale generalnie plecak powinien ważyć jak najmniej.
Ile powinien ważyć plecak?
Tym problemem zajął się swego czasu Główny Inspektorat Sanitarny tworząc program “Lekki Tornister”. Przeprowadzono badania wśród uczniów podstawówek i gimnazjów. Wynikło z nich, że co drugie dziecko ma za ciężki plecak dźwigając na plecach nawet 11 kg . Zgodnie z zaleceniami Głównego Inspektoratu Sanitarnego, waga tornistra nie powinna przekraczać 10-15 % masy ciała dziecka.
Badania dowiodły, że przeciętny tornister waży ok. 4 kg. Badanie przeprowadzone zostało w blisko 700 szkołach i objęło uczniów klas I-VI szkół podstawowych oraz I-III gimnazjów, w sumie prawie 115 tys. osób.
Specjaliści GIS sformułowali następujące wnioski:
Co powoduje zbyt ciężki tornister? Ból pleców z czasem może przerodzić się w schorzenie kręgosłupa prowadzące do zapadania się klatki piersiowej oraz nieprawidłowego funkcjonowania układu oddechowego i układu krążenia. Dziecko jest także narażone na dolegliwości w obrębie lędźwiowego odcinka kręgosłupa, problemy z kolanami oraz zniekształcenia stóp – mówią specjaliści komentujący badani Głównej Inspekcji Sanitarnej
- że 58% uczniów klas I-III nosi plecaki przekraczające 10% masy ich ciała, 17% z nich nosi plecaki przekraczające 15% masy ich ciała;
- najcięższe tornistry noszą pierwszaki – że 65% uczniów nosi plecaki przekraczające 10% masy ich ciała, a 21% uczniów przekraczające 15% masy ich ciała;
- w gimnazjach 22% uczniów spośród badanych nosiło tornistry, których waga przekraczała 10% masy ich ciała;
- zaledwie 40% skontrolowanych szkół było wyposażonych w indywidualne szafki, dające możliwość pozostawienia podręczników i przyborów szkolnych przez uczniów na terenie szkoły.
Modelowy tornister
Według wytycznych Głównego Inspektoratu Sanitarnego plecak musi spełniać konkretne wymagania, są to:
- ergonomiczna, usztywniona ścianka przylegająca do pleców;
- ciężar musi być rozłożony symetrycznie; cięższe rzeczy należy umieścić na dnie, a lżejsze – wyżej;
- równe, szerokie szelki, których długość umożliwi uczniowi jego swobodne wkładanie i zdejmowanie jednocześnie zapewniając jak najlepsze przyleganie plecaka do pleców;
- dodatkowe zapięcie spinające szelki z przodu klatki piersiowej;
- tornister należy nosić na obu ramionach;
