Katarzyna Bajszczak – psycholog, seksuolog kliniczny, seksuolog dziecięcy
katarzynabajszczak@gmail.com
Ustalanie płci dziecka o niejednoznacznych narządach płciowych
W niektórych krajach istnieje możliwość zarejestrowania “trzeciej płci”, czyli płci nijakiej. Polskie prawo nakazuje zarejestrowanie dziecka jako chłopca albo dziewczynkę. W praktyce rodzice rzadko korzystają z możliwości odsunięcia w czasie rejestracji w konkretnej płci. Kiedy mamy do czynienia z noworodkiem o niejednoznacznych narządach płciowych, u którego zarówno narządy męskie i żeńskie, to ustalanie płci dziecka może potrwać. Jest to bowiem sytuacja, w której nie zawsze wiadomo od razu, czy to chłopiec czy dziewczynka.
Chłopiec czy dziewczynka?
Naturalną rzeczą przy każdym urodzeniu jest to, że na podstawie zewnętrznych narządów płciowych, na podstawie ich wyglądu decydujemy o tym, jaka jest płeć dziecka. Nie jest standardem, że dziecku wykonywany jest np. kariotyp, żeby określić płeć genetyczną. Dlatego w każdej sytuacji prawidłowej po przyjściu na świat od razu widać czy narządy płciowe dziecka są żeńskie czy męskie. Tylko i wyłącznie na tej podstawie jest ustalana płeć, a dziecko jest rejestrowane w urzędzie. Co innego w sytuacji, kiedy dziecko ma te narządy niejednoznaczne – sytuacja bardzo rzadka, są to rzadkie wady, ale oczywiście zdarzają się mniej więcej 1 raz na 4500 urodzeń. W takiej sytuacji potrzebna jest bardzo skomplikowana i zaawansowana diagnostyka. Niewiele ośrodków w kraju taką diagnostykę przeprowadza.
Kształtowanie płci w okresie płodowym jest procesem niezwykle skomplikowanym, uwarunkowanym genetycznie, hormonalnie, czyli każdy element zaburzony w tym okresie płodowym może powodować różnego rodzaju wady wrodzone narządów płciowych.
Diagnostyka płci
Przede wszystkim potrzebny jest zespół specjalistów, w którego skład wchodzą genetycy, endokrynolodzy, urolodzy, ginekolodzy; także psycholog powinien brać udział w takiej diagnostyce ze względu na potrzebę ustalania pewnych kwestii z rodzicami, którzy najczęściej są przerażeni sytuacją jaka ich zastała. Rodzice na ogół nie bardzo wiedzą co robić, bardzo często naciskają na lekarzy, żeby jak najszybciej podjęli decyzję o płci dziecka, a czasem wskazane jest przeprowadzenie dokładnie wszelkich możliwych badań po to, żeby ustalić jaka płeć w przypadku tego dziecka jest optymalna.
Identyfikacja płciowa
Jeżeli mamy do czynienia z obojnaczymi narządami, gdzie te narządy są częściowo męskie, częściowo żeńskie, to tutaj muszą się wypowiedzieć lekarze różnych specjalności. Przede wszystkim musimy wiedzieć, czy korekta tych narządów bardziej prawdopodobna i jakby bardziej optymalna jest w kierunku żeńskim, czy łatwiej będzie wytworzyć narządy męskie, ale nie tylko to decyduje. Oczywiście, należy też określić przewidywaną czynność hormonalną teraz i przede wszystkim w przyszłości, w okresie dojrzewania. Następnie należy określić przewidywaną identyfikację płciową. Oczywiście decyzję ostateczną o tym jaką mamy płeć podejmują rodzice po konsultacji z lekarzami, po określeniu kariotypu dziecka, po określeniu gospodarki hormonalnej i przeprowadzeniu wszelkich dostępnych badań laboratoryjnych.
W niektórych krajach istnieje możliwość zarejestrowania "trzeciej płci", czyli płci nijakiej. Polskie prawo nakazuje zarejestrowanie dziecka jako chłopca albo dziewczynkę. W praktyce rodzice rzadko korzystają z możliwości odsunięcia w czasie rejestracji w konkretnej płci. Gdy mamy do czynienia z noworodkiem o niejednoznacznych narządach płciowych, gdzie obserwujemy zarówno narządy męskie, jak i żeńskie, jest to sytuacja, w której nie zawsze wiadomo od razu czy to chłopiec, czy dziewczynka - wyjaśnia psycholog seksuolog dr n. med. Katarzyna Bajszczak
