Astma oskrzelowa – najczęstsza przewlekła choroba wieku dziecięcego

Astma  –  inaczej dychawica oskrzelowa. Na świecie choruje 334 miliony ludzi. Uznano ją za chorobę cywilizacyjną.

Astmę oskrzelową charakteryzuje:

• przewlekłe zapalenie błony śluzowej dróg oddechowych przebiegające z udziałem różnych komórek – głównie eozynofilów, limfocytów, mastocytów i substancji  przez nie uwalnianych;
• nadreaktywność oskrzeli na bodźce swoiste i nieswoiste;
• obturacja (inaczej: skurcz) oskrzeli o zmiennym nasileniu, odwracalna całkowicie lub częściowo samoistnie albo po podaniu leków. Obturacja  manifestuje się takimi objawami jak: kaszel, duszność, świszczący oddech, uczucie braku tchu, ucisk w klatce piersiowej;

Tradycyjnie wyróżnia się  w zależności od mechanizmów:

• astmę alergiczną – zewnątrzpochodną;
• niealergiczną – wewnątrzpochodną;

Podział ten nie ma jednak wpływu na zasady diagnostyki i leczenia.

Patogeneza astmy 

Patogeneza astmy jest złożona. Reakcję zapalną zapoczątkowuje ekspozycja na antygeny, którymi najczęściej są powszechnie występujące w środowisku alergeny, rzadziej alergeny pokarmowe. Efektem działań tych antygenów jest:

• obrzęk błony śluzowej oskrzeli;
• skurcz mięśni gładkich oskrzeli;
• zaczopowanie światła dróg oddechowych złuszczonymi nabłonkami, nadmierną wydzieliną pobudzonych gruczołów śluzowych, wysiękiem z naczyń;
• przebudowa błony śluzowej oskrzeli;

Czynniki ryzyka rozwoju astmy oskrzelowej:

• predyspozycja genetyczna;
• czynniki środowiskowe;

Astma oskrzelowa – jedną z metod leczenia są sterydy wziewne czyli glikosterydy. GKS są pochodną chemiczną kortyzolu. Mają bardzo sile działanie przeciwzapalne, zmniejszają  napięcie mięśni i obrzęk błony śluzowej, hamują wydzielanie śluzu. Sterydy nie działają natychmiast – efekty działania odczuwalne są najwcześniej kilka godzin po podaniu leku. 

Przyczyny zaostrzenia napadów astmy:

• zakażenia układu oddechowego;
• wysiłek fizyczny;
• ekspozycja na alergeny wziewne;
• pokarmy;
• leki;
• emocje, stres;
• zaburzenia hormonalne;
• zmiana pogody;

Badania diagnostyczne:

• rentgen klatki piersiowej;
• badanie czynności układu oddechowego – spirometria;
• alergenowe teksty skórne;
• oznaczenie stężenia immunoglobulin klasy E;
• morfologia – duża ilość komórek eozynochłonnych;
• badanie kału na pasożyty  – pasożyty to częsty alergen;
• ocena odpowiedzi na leczenie przeciwastmatyczne;

Astma oskrzelowa – leczenie:

• eliminacja czynników wywołujących i zaostrzających astmę;
• immunoterapia swoista (w wybranych przypadkach) – stopniowe zwiększanie dawki alergenu;
• szczepionka zawierająca dawkę alergenu;
• przewlekłe leczenie przeciwzapalne – sterydy wziewne;
• terapia skojarzona – sterydy wziewne, długo działające leki rozszerzające oskrzela, leki hamujące reakcje alergiczne;