lek. med. Katarzyna Kołodziejczyk-Klimek – specjalista rehabilitacji medycznej
Fundacja Kolorowy Świat
Ciąża mnoga – przedwczesny poród
Ciąża mnoga to taka, kiedy jednocześnie rozwijają się dwa płody lub więcej. Najczęściej są to ciąże bliźniacze. Rzadziej zdarza się, że rodzą się wieloraczki.
Ciąża bliźniacza czy mnoga, zazwyczaj kończy się wcześniej niż ciąża pojedyncza. Czy istnieje jednoznaczne wyjaśnienie dlaczego? Na pewno ciąża mnoga powoduje, że dzieci wcześniej domagają się pojawienia na świecie, można by tak powiedzieć. Nie jest to więc jakaś duża patologia, że kilka tygodni wcześniej dochodzi do rozwiązania.
Czasami konieczne jest rozwiązanie ciąży przedwcześnie za pomocą cięcia cesarskiego. Wynika to zazwyczaj z zaburzonego ułożenia płodów. Jeśli są dwa lub więcej, wiadomo że może dojść do jakichś nieprawidłowości. Zdarzają się objawy zespołu podkradania, czyli jedno dziecko żywi się kosztem drugiego. Wtedy też jest to wskazanie do wcześniejszego rozwiązania takiej ciąży. To jest naturalne. Dwójce czy trójce dzieci trudniej jest utrzymać się w łonie mamy i czasami same doprowadzają do szybszego porodu. A czasami trzeba im pomóc poprzez cesarskie cięcie.
Jednak zazwyczaj dzieci z ciąż mnogich, a szczególnie bliźniaczych, które urodziły się nieco wcześniej, rozwijają się prawidłowo i przedwczesny poród nie powoduje powikłań. Jest duża szansa, że będą rozwijały się zupełnie dobrze.
Ciąża mnoga jest obecnie zjawiskiem występującym coraz częściej. Takie ciąże kończą się zazwyczaj wcześniejszym rozwiązaniem. Jakiś czas po porodzie dzieciom powinni przyglądać się lekarze specjaliści – neurologopeda, neurolog dziecięcy, psycholog i rehabilitant. Pomoże to wcześnie wychwycić ewentualne nieprawidłowości.
Ciąża mnoga – czynniki ryzyka
Jeśli mama jest w ciąży bliźniaczej i ciąża przebiega prawidłowo, jest prawie donoszona lub donoszona do samego końca (tak też się zdarza), to w zasadzie nie ma specjalnej procedury postępowania. Zdarzają się mamy, które swoje bliźnięta rodzą siłami natury, praktycznie od początku przebywają z nimi, mogą je karmić. Często zdarza się, że karmią je tylko i wyłącznie piersią. Bardzo się wtedy cieszymy.
Natomiast generalnie ciąża bliźniacza jest czynnikiem ryzyka. Obecnie, jedna na 80-90% ciąż będzie ciążą bliźniaczą. Jedna na 6,5 – 9 tys. będzie ciążą trojaczą, a jedna kilkanaście tysięcy – ciążą czworaczą. Wiąże się to z procedurami wspierającymi rozród. Zarówno wspomaganie rozrodu przez zapłodnienie in vitro, jak i wspomaganie farmakologiczne płodności rodziców, zwiększa ryzyko zajścia w ciążę mnogą i później porodu mnogiego.
Jeśli chodzi o ryzyko, to ciąże bliźniacze możemy podzielić na ciąże tzw. monozygotyczne, które są obarczone największym ryzykiem. Ciąże jednoowodniowe, jednokosmówkowe są najbardziej narażone na powikłania. Ciąże dwukosmówkowe, dwuowodniowe mają stosunkowo mniejszy czynnik ryzyka. Dzieci urodzone jako pierwsze są mniej narażone na jakieś nieprawidłowości podczas porodu. Czasami ciąża wielopłodowa nie rozwija się prawidłowo, jeśli chodzi o równomierne wzrastanie płodów. Jedno z dzieci może rosnąć szybciej, drugie wolniej, i to też jest ryzyko. Dziecko, które rozwija się wolniej, powoli rośnie, będzie bardziej narażone na czynniki nieprawidłowego rozwoju czy zaburzenia, występujące podczas porodu. Ciąże monozygotyczne narażone są również na pojawienie się różnych wad, podobnie jak drugi z płodów.
Ciąże mnogie – postępowanie po porodzie
Dzieciom urodzonym przedwcześnie powinien się przyglądać rehabilitant, logopeda i psycholog, by móc kontrolować i monitorować rozwój psychofizyczny, wychwytywać problemy z karmieniem piersią. A są to problemy zarówno dziecka, jak i matki. Czasami wystarczy inaczej ułożyć dziecko do karmienia, żeby zaczęło ssać i prawidłowo przyjmować pokarm. Psycholog powinien spojrzeć na rozwój psychiczny i ocenić, czy trzeba interweniować czy nie. Tak więc ważna jest obecność tych trzech osób: lekarza rehabilitacji, logopedy i psychologa. A właściwie neurologopedy. Logopeda bowiem kojarzy nam się z nauką mowy, rozwojem mowy. A u noworodka czy niemowlaka nie mówimy o tym. Neurologopeda zajmuje się nie tylko aparatem mowy, lecz także kwestią prawidłowego przyjmowania pokarmu i odżywianiem.
Na pewno specjalistą, który powinien w którymś momencie spojrzeć i ocenić wcześniaka jest neurolog dziecięcy. Takie konsultacje odbywają się jeszcze na oddziale neonatologicznym. Później, w miarę potrzeb, ten zespół, o którym wspomniałam, powinien jeszcze zasugerować rodzicom wizytę z dzieckiem u neurologa, specjalisty dziecięcego, aby wychwycić jakieś ewentualne nieprawidłowości.
Ciąże mnogie, szczególnie bliźniacze, zdarzają się teraz coraz częściej. Wynika to przede wszystkim ze wspomagania rozrodu przez zapłodnienie in vitro oraz z farmakologicznego wspomagania płodności rodziców. O tym, czy ciąża mnoga wiąże się z większym ryzykiem i jakiego typu jest to ryzyko, mówi lek. med. Katarzyna Kołodziejczyk-Klimek – specjalista rehabilitacji medycznej.
