Genom i gen – na czym polega różnica?

dr Paweł Zawadzki, MNM Diagnostics

https://mnm.bio

Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii, Umultowska 89C, 61-614 Poznań

Genom i gen – czym się różnią?

Genom to całość dna, które zawiera się w jednej komórce naszego ciała.

Przez to, że mamy tryliardy komórek, mamy tryliardy genomów. Ale one są praktycznie identyczne, dlatego mówimy: genom człowieka – jako ten genom, który będzie średnio występował w każdej z naszych komórek. Najważniejsza różnica to właśnie różnica między genomem a genem. Zatem, genom i gen – czym się różnią?

W nomenklaturze i w języku potocznym często stosuje się te terminy zamiennie, co właściwie jest bardzo dalekie od prawdy. Wynika to z tego, że jeszcze kilka lat temu diagnostykę genetyczną robiło się badając jeden gen. Dzisiaj robi się diagnostykę już pięciu, dziesięciu genów. To są badania, które odbywają się na genomie, więc nazywa się je badaniami genomowymi. I to prowadzi do pewnych nieporozumień, ponieważ jeden gen to coś, co koduje jedno białko, co informuje o tym jak dany kawałek maszynerii komórkowej będzie działał.

Genom i gen - jest między nimi zasadnicza różnica.

Genom i gen – te terminy często używane są wymiennie, co jest mylące. Wyobraźmy sobie drzewo. “Gen to jedynie maleńki fragment, po którym czasem ciężko stwierdzić, z jakiego pochodzi drzewa. Genom to całe, ogromne drzewo – na które składają się nie tylko wszystkie igły, ale również pień, korzenie, szyszki.”  (cytat pochodzi ze strony MNM Diagnostics).

Genom i gen – DNA w komórce

Na nasz genom natomiast składa się cała masa genów oraz bardzo dużo elementów, które genami nie są, ale stanowią część DNA, znajdującego się w komórce. W diagnostyce genetycznej badamy często jeden gen. A samych genów mamy 20 000. A te 20 000 to jeszcze daleka droga do pełnego genomu. To zaledwie 1% naszego genomu. Resztę, te 99%, stanowią elementy regulatorowe, strukturalne, elementy, o których jeszcze nie wiemy, że są genami. Albo kodują coś, co reguluje geny, ale same w sobie nie są genami.

Jeszcze 10-15 lat temu zbadanie genu – jednego czy pięciu było technologicznie dużym wyzwaniem. Badało się więc geny 1-5 i wszyscy byli zadowoleni, że robili diagnostykę genetyczną. Dziś, kiedy myślimy o zbadaniu jednego albo pięciu genów musimy pamiętać, że to jest około 0,001% naszego genomu. A technologia rozwinęła się na tyle, że możemy badać cały genom. W związku z tym nasze pytanie brzmi: dlaczego by nie badać całego genomu? Skoro możemy to zrobić i skoro są tam informacje, które możemy wydobyć.

Posłużę się moim ulubionym porównaniem – biblioteczką. Proszę sobie wyobrazić półki, na których stoi 500 grubych książek. Każda ma 500 kartek gęsto zapisanych małymi literami. Jedna kartka wyjęta z tego księgozbioru to nasz gen. Każda z książek to 500 kartek, a my mamy w biblioteczce 500 takich książek. Dziś wyzwaniem dla diagnostyki genetycznej jest to, żeby sobie z tą ilością informacji poradzić oraz żeby nie czytać tylko jednej kartki z 500 książek, ale przeczytać wszystkie 500 książek i wydobyć z nich wszystkie informacje, które możemy tam znaleźć.

 

 

 

Podsumowanie
Genom i gen - czym się różnią?
Tytuł
Genom i gen - czym się różnią?
Opis

Czy terminy gen i genom oznaczają to samo? Z czego składa się ludzki genom? - dr Paweł Zawadzki, MNM Diagnostics tłumaczy zawiłości genetyki i odkrywa tajemnice ludzkiego DNA.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *