Integracja sensoryczna – co to znaczy?

Agnieszka Klembowska – kognitywistka, trener Brainobrain

wesoła@brainobrain.pl

Brainobrain Wesoła

Integracja sensoryczna to proces rozpoznawania i segregowania informacji

Zaburzenia integracji sensorycznej, związane są z przekłamywaniem bodźców przez nasze receptory.

W życiu prenatalnym rozwijają się trzy główne systemy, które odbierają bodźce z nas i ze świata. Są to: układ przedsionkowy, który znajduje się w uchu wewnętrznym i odpowiada za równowagę, ruch liniowy oraz ruch rotacyjny; układ propioceptywny, czyli czucia wewnętrznego (dzięki niemu, kiedy zamykamy oczy i unosimy rękę, wiemy, gdzie ona jest, ponieważ czujemy ją z wewnątrz) oraz układ dotykowy, który również daje nam wiele informacji o świecie, np. o temperaturze, bólu czy fakturze przedmiotu, z którym się stykamy. W dalszych etapach rozwoju powstają nasze główne zmysły, czyli wzrok, słuch, smak i węch. Każdy z tych zmysłów ma receptory, które, mówiąc w sposób cybernetyczny, pobierają dane ze środowiska. Jeżeli któryś z nich funkcjonuje nieprawidłowo, nasz mózg dostaje fałszywe dane i nie reaguje w odpowiedni sposób. Wtedy pomóc może integracja sensoryczna.

Nadwrażliwość na bodźce

Możemy mieć do czynienia z nadwrażliwością i podwrażliwością receptora. Myślę, że każdy z nas spotkał dziecko, któremu na przykład trzeba wycinać metki w ubraniach, ponieważ dla niego zetknięcie się z karteczką z koszulki jest nie do zniesienia. Albo z dzieckiem, które cały czas samo się stymuluje lub podchodzi do innych dzieci, żeby je stymulowały, ponieważ ma obniżony próg wrażliwości dotykowej. Albo z dzieckiem, które jest nadwrażliwe słuchowo i w normalnej sytuacji, np. w klasie, ma reakcje stresowe na zwykły poziom głośności.

Nasz mózg musi się nauczyć odbierać bodźce i je interpretować. Wydaje mi się, że rodzice bardzo często chronią swoje dzieci przed różnymi sytuacjami i bodźcami, w związku z czym dzieci nie mają kiedy się ich nauczyć. Przykładem może być jedzenie: dziecko mówi, że nie lubi jakiejś formy pokarmu, na przykład papkowatej, a rodzic zamiast starać się przekonać dziecko, żeby spróbowało, to ulega i daje mu tylko to, co ono akceptuje. Prowadzi to do pogłębienia problemu.

Równowaga zmysłów

Zaburzenia integracji sensorycznej są pewnym naruszeniem równowagi organizmu. Mózg za bardzo reaguje na bodźce ze środowiska, które powinny być ignorowane, więc nie ma zasobów, na przykład na uczenie się czy rozwijanie zdolności i umiejętności. Dlatego warto zwrócić uwagę na to, żeby integracja sensoryczna w organizmie odbywała się w sposób właściwy i zrównoważony, żeby dziecko mogło się po prostu zajmować czymś innym, czyli rozwijać się zgodnie ze swoją normą wiekową. Na naszych zajęciach zwracamy na to uwagę, szczególnie wśród młodszych dzieciaczków, czyli w grupie Llittle bobs (5-6 lat). Oprócz nauki abakusa i arytmetyki, jest wiele ćwiczeń ruchowych, zabaw plastycznych czy dotykowych, takich jak “zawijanie w naleśniki”, chodzenie po różnych strukturach. Wszystko po to, żeby dzieci mogły zdobyć i zintegrować te doświadczenia w przyjaznym środowisku.

Trzepak i huśtawka

Zaburzenia integracji sensorycznej wiążą się przede wszystkim z tym, że dzieci coraz rzadziej wychodzą na podwórko czy na plac zabaw. Nie chodzą po górkach, nie wiszą na trzepaku, nie skaczą przez kałuże. A na przykład huśtawka jest fantastycznym narzędziem integracji sensorycznej. Powinniśmy na to wszystko pozwalać dzieciom, ponieważ w ten sposób zdobywają różnorodne doświadczenia. Mózg uczy się odpowiednio interpretować bodźce ze środowiska i reagować na nie, na przykład stresem albo ucieczką, kiedy jest to naprawdę potrzebne, a nie wtedy, gdy mamy do czynienia z czymś zupełnie niegroźnym.