dr Marzanna Reśko-Zachara – pediatra, neonatolog
Karmienie piersią jest dla dziecka dobre.
Co takiego jest w mleku matki i samym procesie karmienia, że ma taki dobroczynny wpływ? Jak często przystawiać dziecko do piersi i w którym momencie należy je odstawić na dobre?
W dzisiejszych czasach nie powinien istnieć konflikt wokół sposobów karmienia niemowlęcia. Wiemy już tyle na temat fizjologii, karmienia, wytwarzania pokarmu, karmienia piersią, że nie powinno być konfliktu. Są sytuacje, kiedy może zapaść decyzja, że karmimy sztucznie lub karmimy w sposób mieszany, natomiast to nie powinno stanowić konfliktu.
Tylko pierś
Przez pierwsze 6 miesięcy, i mówi o tym zarówno Światowa Organizacja Zdrowia WHO jak i wszelkie inne organizacje pediatryczne i neonatologiczne w całym cywilizowanym świecie, zaleca się karmienie tylko i wyłącznie piersią, i przy prawidłowej laktacji to dziecku wystarcza.
Przez 6 miesięcy skład mleka mamy jest wystarczający, żeby zapewnić wszystkie potrzeby rozwijającego się organizmu. Dla krajów rozwijających się i tu myślimy o Afryce, Południowej Ameryce czy Azji WHO zaleca, aby okres karmienia piersią przedłużyć do 12 miesięcy, dzięki temu dzieci, które w innej sytuacji cierpiałyby głód mogą mieć zabezpieczone podstawowe potrzeby.
Przez pierwsze 6 miesięcy pierś jest zupełnie wystarczającym źródłem pokarmu. Poproś położną, żeby wskazała Ci najwygodniejsze pozycje do karmienia, z czasem sama znajdziesz te dla Ciebie i malucha najlepsze. Miej na uwadze, że niektóre pozycje mogą źle wpłynąć na urodę Twojego biustu, zwłaszcza, gdy jest on większych rozmiarów.
Kiedy przystawić do piersi?
Pierwsze przystawienie do piersi powinno odbyć się w przeciągu dwóch godzin po urodzeniu.
Dotyczy to zarówno dzieci urodzonych siłami natury, jak i drogą cięcia cesarskiego. Jest to ważne z wielu względów. Przede wszystkim: prawidłowa kolonizacja, czyli zapewnienie prawidłowej flory bakteryjnej przewodu pokarmowego dziecka związane z florą bakteryjną matki. To bardzo istotne, aby pierwszą florą, z którą styka się noworodek była flora mamy, a nie flora szpitalna.
Pokarm matki
Pierwsze krople pokarmu to siara. Siara jest specyficzna ze względu na swój skład. W prawidłowej laktacji występuje zwykle w pierwszych trzech dobach; oprócz laktozy, białka, tłuszczów siara zawiera wiele mikroskładników, które stanowią pożywkę dla błony śluzowej jelit noworodka. Skład siary odżywia również mikrokosmki przewodu pokarmowego. Poza tym siara zawiera witaminy, składniki odżywcze powodujące prawidłowe wzrastanie kosmków jelitowych.
Czym różni się siara, czyli to pierwsze mleko od mleka przejściowego i potem dojrzałego?
W siarze występuje więcej białka, mniej laktozy, troszkę mniej tłuszczu. Później proporcje się zmieniają, jest mniej białka, więcej laktozy i mniej więcej tyle samo tłuszczu, zmienia się też skład witaminowy i czynników immunomodulujących.
Karmienie na żądanie
Najlepiej, gdy karmienie piersią odbywa się na żądanie, czyli wtedy kiedy dziecko chce jeść. Ten rytm się zwykle stabilizuje w pierwszych dwóch tygodniach. Później wygląda to tak, że każde właściwie dziecko ma swoją porę jedzenia.
Rytm dobowy karmienia
Generalnie dzieci dostosowują się do naszego rytmu. Ten rytm my musimy im narzucić, ale bardzo delikatnie, nie patrząc na zegarek. Nie możemy narzucać go już od pierwszych minut życia w ten sposób, że co trzy godziny budzimy i karmimy ponieważ jedno dziecko potrafi spać 4 godziny i co tyle chce jeść, a inne potrzebuje być karmione co 2 godziny. Są to oczywiście początki, później wszystko się normuje. Są dzieci, które od 2. tygodnia życia pięknie przysypiają już 5 godzin w nocy.
Skąd wiesz, że dobrze karmisz?
Miernikiem prawidłowego karmienia, prawidłowej laktacji jest przyrost masy ciała dziecka. Jeśli ten przyrost masy ciała jest odpowiedni, czyli około 20-30 gramów na dobę, co daje około 800 gramów miesięcznie w pierwszym czy drugim miesiącu życia, to taki przyrost jest wystarczający. Niektóre dzieci jedzą 5 razy dziennie, niektóre 8 razy dziennie.
Zalecenia po wypisaniu z oddziału noworodkowego są takie, aby w tych pierwszych tygodniach życia karmić nie rzadziej niż 8 razy na dobę, ale i tak zazwyczaj dyktuje to dziecko. Dotyczy to karmienia piersią.
Karmienie sztuczne i mieszane
W przypadku karmienia sztucznego czy w sposób mieszany, to nie powinno się przekraczać pewnej, ustalonej objętości na jedno karmienie ze względu na pojemność żołądka dziecka.
Właściwą objętość pokarmu oblicza się w taki oto sposób: 100 + ilość miesięcy x 10 – w pierwszym miesiącu jest to 100+1*10, w drugim 100+2*10, etc. Dodatkowo bierze się pod uwagę porę karmienia, czyli +/- 20 ml. Wynika to z faktu, że o jednej porze dziecko może zjeść więcej, o innej mniej, zupełnie jak my.
Dotyczy to również karmienia naturalnego, ponieważ skład mleka mamy zmienia się w zależności od pory dnia lub nocy: po południu produkowana jest większa ilość składników dająca mniejsze nasycenie, dlatego dzieci po południu chcą więcej i dłużej ssać pierś. Bardzo ważne jest też, aby karmić w nocy, skład mleka jest wtedy bardziej nasycający. I należy pamiętać, aby karmić w nocy co najmniej dwa razy.
MINISTERSTWO ZDROWIA
Departament
Matki i Dziecka
Warszawa, 29.03.2013 roku
Komunikat w zakresie karmienia piersią jako wzorcowego sposobu żywienia niemowląt oraz preparatów zastępujących mleko kobiece (sztucznych mieszanek)
Departament Matki i Dziecka rekomenduje wyłączne karmienie piersią jako optymalny i wzorcowy sposób żywienia niemowląt do ukończenia 6. miesiąca życia oraz kontynuację karmienia piersią przy jednoczesnym podawaniu pokarmów uzupełniających nawet do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia i dłużej. Jeśli z obiektywnych powodów nie ma możliwości podania dziecku mleka matki biologicznej, wówczas sztuczna mieszanka dobrana stosownie do sytuacji klinicznej dziecka jest akceptowalnym rozwiązaniem. Jednakże karmienie preparatami zastępującymi mleko kobiece (sztucznymi mieszankami) łączy się ze zwiększonym ryzykiem infekcji u niemowląt, między innymi: przewodu pokarmowego oraz zapalenia ucha.
Karmienie piersią jest jedynym naturalnym sposobem żywienia niemowląt i żaden preparat zastępujący mleko kobiece nie posiada identycznych właściwości co mleko kobiece, dlatego sformułowania takie jak: naturalny, fizjologiczny, inspirowany mlekiem matki, humanizowany, umatczyniony, bliski lub najbliższy mleku matki, wzorowany na mleku matki mogą zostać uznane za wprowadzające w błąd konsumenta, sugerując równoważność (lub podobieństwo) preparatu mlekozastępczego z mlekiem kobiecym i karmieniem naturalnym.
Karmienie piersią odgrywa ważną rolę w profilaktyce zdrowotnej, w tym w zapobieganiu cukrzycy oraz otyłości u dzieci, młodzieży i w dorosłym życiu, a także astmy i atopowego zapalenia skóry. Obniża również ryzyko wystąpienia zespołu nagłej śmierci niemowląt (SIDS).
Departament Matki i Dziecka jednocześnie zaznacza, że powinno się szanować wybór kobiet, które rezygnują z karmienia piersią ze względów innych niż medyczne, jeżeli są świadome ryzyka związanego z karmieniem sztucznym oraz konsekwencji ekonomicznych.
Zobacz też:
Ile je noworodek karmiony piersią
