dr Aneta Górska-Kot – ordynator Oddziału Pediatrii Szpitala Dziecięcego, przy ul. Niekłańskiej w Warszawie
antetakot@op.pl, tel. 603 587 073
Sepsa to bardzo poważne zakażenie krwi
Sepsa (inaczej posocznica), zgodnie z ostatnio opublikowaną definicją medyczną, jest zakażeniem przebiegającym z towarzyszącymi objawami ogólnoustrojowymi, takimi jak hiper- lub hipotermia (bardzo wysoka gorączka lub temperatura poniżej normy), tachykardia (zbyt szybkie bicie serca), zaburzenia świadomości oraz różnego rodzaju zmiany w organizmie, które wychodzą w wynikach badań laboratoryjnych.
Bakterie trudne do opanowania
W prostszy sposób można opisać sepsę jako zakażenie ogólnoustrojowe, wynikające z obecności bakterii we krwi, czyli tam, gdzie nigdy nie powinny się znaleźć, w miejscu, które powinno być całkowicie jałowe. Krew bowiem krąży po całym organizmie i dopowiada za odżywienie każdej komórki oraz tkanki, wiec wraz z krwią bakterie są stanie dotrzeć wszędzie. Stąd też wynika gwałtowność objawów i burzliwość przebiegu sepsy. Nie zawsze musimy wyhodować bakterie z krwi, żeby stwierdzić, że dziecko jest chore na sepsę, często się to nie udaje. Jednak objawy ciężkiego zakażenia wystarczą, by zdiagnozować tę chorobę.
Choroba inwazyjna
Sepsa jest jedną z najcięższych postaci choroby inwazyjnej. O chorobie inwazyjnej mówimy wtedy, kiedy stwierdzamy obecność bakterii w miejscach normalnie jałowych, np. w krwi – jak w przypadku sepsy; w płynie mózgowo-rdzeniowym – przy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, czy w jamie opłucnowej – przy ciężkim zapaleniu płuc. Wszystkie te choroby są bardzo poważne, charakteryzują się skomplikowanym, trudnym przebiegiem i mogą zakończyć się śmiercią.
Objawy i leczenie
Objawy mogące świadczyć o sepsie, które powinny wzbudzić niepokój to: ogólne osłabienie, przyspieszone tętno, bardzo wysoka gorączka, lub temperatura znacznie poniżej 36,6 stopni, problemy z krążeniem i nerkami, szybki oddech, uczucie rozbicia. Sepsę mogą wywołać bakterie m.in. meningokoki, gronkowce, paciorkowce, pneumokoki, a także niektóre grzyby i wirusy. Nie ma szczepionki przeciwko chorobie, gdyż sepsa nie jest chorobą sensu stricte, lecz zespołem objawów, których przyczyną jest ogólne zakażenie organizmu. Można się natomiast zaszczepić przeciwko niektórym bakteriom, np. pneumokokom czy meningokokom. Szczególnie narażone na sepsę są osoby, których układ odpornościowy nie funkcjonuje prawidłowo lub jest bardzo osłabiony, pacjenci po operacjach i zabiegach inwazyjnych (np. po wyrwaniu zęba), dzieci, osoby starsze i przewlekle chore. Chorobę leczy się przede wszystkim antybiotykami, trzeba działać bardzo szybko, ponieważ rozprzestrzenia się błyskawicznie.