dr Marzanna Reśko-Zachara – pediatra, neonatolog
Skala Apgar – ocena gotowości dziecka do życia.
Prognozowanie na podstawie punktacji Apgar nie jest oczywiste.
Skala Apgar ma bardzo długą historię.Apgar to nie jest “ten Apgar”, tylko “ta Apgar“; nazwa tej skali wzięła się od nazwiska pani Virginii Apgar. W latach 50-tych XX wieku była ona anestezjologiem i pediatrą. Pierwszy raz zastosowała tę skalę podczas oceny noworodków, które były urodzone przez mamy podlegające znieczuleniu. Oceniała jak znieczulenie u matek wpłynęło na stan ich dzieci. Później okazało się, że byłoby to całkiem dobre narzędzie do ocenienia wszystkich noworodków po urodzeniu, i tak się stało. W 1953 roku pierwszy raz zastosowała tę skalę. Później z jej nazwiska opracowano akronim, mniej więcej zajęło to 10 lat.
- “A”, od pierwszej litery Apgar, to activity – aktywność,
- “P” – puls,
- “G” – grymas, czyli reakcja na bodźce,
- “A” – appearance, czyli wygląd, kolor skóry w naszym polskim języku,
- “R” – respiration, czyli oddychanie.
Pięć podstawowych funkcji życiowych noworodka
Jest to 5 części, funkcji życia noworodka, które są oceniane zaraz po urodzeniu. Ocenę tę prowadzi się zwykle w 1., 3. i 5. minucie. Jeśli ta ocena w 5. minucie jest poniżej 7, to przedłuża się ten czas oceny aż do 10., a nawet 20. minuty. Jeśli dziecko jest ocenione na 10 punktów w 1. minucie, to po 5 minutach – jeśli jest to dalej potwierdzone – uznajemy, że dzieciątko jest zdolne do samodzielnego życia. Oznacza to, że może być pozostawione z mamą, może się przytulać do mamy po urodzeniu i o to chodzi. Natomiast jeśli mamy jakieś zastrzeżenie, w tej 5. minucie ta punktacja jest niższa, to wtedy musimy się bliżej przyjrzeć temu pacjentowi. Być może zaproponować jakieś dodatkowe czynności, jak podanie tlenu czy ogrzanie, ale to są już bardzo specjalistyczne procedury. Jeśli chodzi o punkty w tych pięciu dziedzinach to każda ta czynność może być oceniona w zakresie od 0 do 2, czyli maksymalnie jest to 10 punktów.
Prognozowanie na podstawie skali Apgar
Prognozowanie na podstawie punktacji APGAR nie jest do końca jasne. Jest to bowiem gotowość dziecka do życia w danym momencie – bezpośrednio po urodzeniu.
Mówi się, że jeśli dziecko miało 10 punktów w skali Apgar to powinno, a raczej ma szansę, rozwijać się prawidłowo. Oczywiście w medycynie nie ma tylko białego i czarnego, za to są odcienie szarości – w związku z tym różnie to bywa, ale zdarza się i tak, że dziecko, które uzyskało niską punktację w skali Apgar niekonieczne będzie rozwijało się źle, i odwrotnie: dziecko z najwyższą punktacją może mieć później problemy rozwojowe. Do tego należy podchodzić z bardzo dużą rezerwą – oczywiście nie szukać choroby, ale i wiedzieć, że punktacja Apgar dotyczy tylko i wyłącznie okresu po urodzeniu.