Agnieszka Sikora – prezes Fundacji Po Drugie, zajmującej się zapobieganiu patologii, demoralizacji, bezradności i wykluczeniu
Jak postępować z trudną młodzieżą, żeby pomoc była skuteczna?
Trudna młodzież to przeważnie osoby ciężko doświadczone przez życie. Mogą to być też osoby, które przejawiają różnego rodzaju zaburzenia. Na przykład zaburzenia natury psychicznej, na co niekoniecznie musi mieć wpływ środowisko.
Moje doświadczenie z młodzieżą wiąże się z pracą w fundacji “Po drugie”. Pracujemy tutaj z osobami, które doświadczyły w swoim życiu wielu traumatycznych sytuacji. Bardzo często ludzie ci rzeczywiście znajdują się w bardzo trudnym położeniu. Kiedy poznajemy historię naszej podopiecznej czy podopiecznego okazuje się, że nagromadzenie zła w ich życiu jest tak ogromne, że często trudno jest nam zdecydować od czego tak naprawdę powinniśmy zacząć naszą pracę. Zadajemy sobie pytanie: jak postępować z trudną młodzieżą? Dlatego w naszej pracy bardzo istotnym elementem jest to, że pracujemy zespołowo, że dzielimy się naszymi spostrzeżeniami i tworzymy takie małe plany krótkoterminowe na prace z daną osobą.
Praca z trudną młodzieżą to przede wszystkim wytrwałość, cierpliwość i wyrozumiałość, ale też stanowczość. Młodych ludzi doświadczonych ciężko przez życie należy motywować i wspierać. Najpierw jednak, trzeba im pomóc zaspokoić podstawowe potrzeby: dom i jedzenie.
Jak postępować z trudną młodzieżą? Pytanie o przyczyny problemów.
W pierwszej kolejności staramy się załatwić to, co jest najpilniejsze, czyli podstawowe potrzeby. Zastanawiamy się, co musimy zrobić, żeby podopieczny, podopieczna miał, miała zabezpieczone podstawowe potrzeby, czyli dom, wyżywienie (mówimy o osobach 18-25 lat znajdujących się w kryzysie bezdomności). Następnie wspinamy się wspólnie na taką piramidkę. Im jesteśmy wyżej, tym ważniejsze potrzeby się pojawiają: dom, wyżywienie, zdrowie, kwestie emocji, zdrowia psychicznego. Kiedy mówimy o zdrowiu, to zazwyczaj w kontekście uzależnienia. Jest zatem walka z uzależnieniem, więc włączamy pomoc terapeutyczną.
Na podstawie naszej diagnozy i rozpoznania, po zabezpieczeniu podstawowych potrzeb robimy te pierwsze kroki w kierunku naprawiania sytuacji danej osoby i sprowadzenia jej na właściwą drogę. Ważnym elementem tej pracy jest to, że każdy kogo wspieramy dostaje zadania do wykonania. Na przykład musi podjąć naukę, zacząć pracę zarobkową. Ale stosujemy także pewne metody oddziaływania, bardzo istotne zwłaszcza w pracy z młodym człowiekiem, które pozwalają mu odkrywać kim jest, to że jest fajny, że coś potrafi, że dobrze się sprawdza w różnych sytuacjach. Dlatego organizujemy rozmaite wspólne aktywności – wyjścia do parku trampolin, jazdę konną, grę w kręgle lub bilard. Wówczas ludzie ci mogą osiągać swoje małe sukcesy.
Jak postępować z trudną młodzieżą?
Staramy się ich wciągnąć w jakieś aktywności na rzecz społeczności. W ten sposób pomagają innym. Ostatnio nasi panowie sprzątali pogorzelisko, miejsce, w którym doszło do pożaru. Realizujemy też działania z zakresu edukacji przez sztukę. Podczas zajęć teatralnych czy plastycznych odkrywamy w naszych podopiecznych różne talenty, ale również burzymy pewne bariery, które bardzo często osoby nisko funkcjonujące, znajdujące się gdzieś tam na samym końcu drabiny społecznej, posiadają. Takie zajęcia pozwalają na powolne niwelowanie tych barier, uczą, że ja również mogę coś powiedzieć. Że to, co mam do powiedzenia jest ważne, że są wokół mnie ludzie, którzy mogą i chcą mnie wysłuchać. W ten właśnie sposób pracujemy z naszymi podopiecznymi. Celem jest to, żeby dzięki tym wszystkim oddziaływaniom każdy znalazł swoją drogę i wyszedł na prostą.
Oczywiście to nie jest takie łatwe. Nie jest tak, że ktoś z problemami do nas przychodzi, my mu dajemy ten nasz cały pakiet wsparcia i po miesiącu mamy nową jednostkę. Nowego człowieka, który teraz będzie funkcjonował zgodnie z prawem, który przestał brać narkotyki i ogólnie czuje się super. To jest bardzo powolna praca. Oni w tej drodze potykają się czasami po kilkanaście razy. Ale my jesteśmy wytrwali. Trochę zmieniamy rodzaj wsparcia, modyfikujemy metody pracy, rozmawiamy. Próbujemy pokazywać różne nowe rzeczy. Staramy się ich również nobilitować. Mówimy: Zobacz, jeżeli będziesz pracować, możesz chodzić do kina, do teatru. Może ci się spodoba jazda na gokartach? Możesz rozwijać różne strefy swojego życia i być kimś. A potem, w przyszłości – mieć wiele do zaoferowania swoim bliskim, swojej własnej rodzinie.
Trudna młodzież to przeważnie osoby ciężko doświadczone przez życie. Czasami bezdomne, samotne, po traumatycznych przeżyciach. Agnieszka Sikora – prezes Fundacji "Po Drugie", zajmującej się zapobieganiu patologii, demoralizacji, bezradności i wykluczeniu, mówi jak postępować z takimi ludźmi, jak pomóc im odnaleźć własną drogę i wyjść na prostą.
