Wady wzroku u dzieci – astygmatyzm, krótkowzroczność

dr hab. n. med. Piotr Loba – specjalista chorób oczu

Centrum Mikrochirurgii Oka Laser Klinika prof. Jerzego Szaflika

Wady wzroku, które najczęściej występują u dzieci to nadwzroczność i krótkowzroczność

U małych dzieci fizjologicznie występuje nadwzroczność, która zmniejsza się wraz z wiekiem. U dzieci starszych natomiast dominuje krótkowzroczność. Każda z tych wad powoduje występowanie zupełnie innych objawów.

Krótkowzroczność jest wadą dużo prostszą do wykrycia niż nadwzroczność. Oko krótkowzroczne, czyli korygowane szkłami minus, wytwarza zamglony obraz, nieostry, gdy patrzy się na coś z daleka. To sprawia, że dziecko mruży oczy, ma problemy z odczytaniem tekstu z tablicy albo napisów w kinie, niewyraźnie widzi wyświetlany film. Są to podstawowe objawy tej wady wzroku, które powinny zaniepokoić rodziców.

Objawy wady wzroku: mrużenie oczu, mruganie, kiwanie głową

Z nadwzrocznością jest trochę trudniej. Ludzkie oko jest zbudowane w taki sposób, że wadę plusową, czyli nadwzroczność, jest w stanie w dużej mierze skompensować. Z tego względu małe dziecko, nawet z dużą nadwzrocznością, będzie doskonale widzieć zarówno z daleka, jak i z bliska. Nie powie więc rodzicom, że widzi nie ostro, i nie będą wiedzieli, że ich dziecko słabo widzi. Objawy jakie wystąpią przy tej wadzie, będą związane z nadmiernym wysiłkiem oka. Są to głównie problemy z koncentracją, nieprawidłowe siedzeniem przy biurku, ciągłe zmiany pozycji przy czytaniu, pisaniu czy jedzeniu. Bardzo często u takich dzieci występują pewne odruchowe reakcje w postaci różnych tików, na przykład kiwanie głową, mrużenie czy zamykanie oczu, częste mruganie, przechylanie głowy raz na prawo, a raz na lewo.

Dodatkowo, nieskorygowana wada plusowa wpływa na układ przedsionkowy człowieka. Oznacza to, że dzieci z taką wadą częściej mają chorobę lokomocyjną, a skorygowanie tej wady wzroku może doprowadzić nawet do całkowitego ustąpienia jej objawów.

Nieprawidłowy kształt rogówki

Trzecią wadą wzroku występującą u dzieci jest astygmatyzm, czyli niezborność. Jest to wada, która nie wiąże się z nieprawidłową długością gałki ocznej, ale z nieprawidłowym kształtem rogówki, czyli przedniej, najbardziej przezroczystej części oka. Nieprawidłowy kształt rogówki doprowadza do tego, że obraz jest nieostry i jest to główny objaw astygmatyzmu. Skorygowanie go jest konieczne, aby uzyskać poprawę w leczeniu takich chorób, jak niedowidzenie czy zez. U dzieci cierpiących na astygmatyzm często stwierdzamy również odruchowe przechylanie głowy – oko kompensuje w ten sposób istniejącą wadę. Skorygowanie astygmatyzmu sprawia, że dzieci przestają przechylać głowę.

Astygmatyzm leczymy za pomocą specjalnych soczewek cylindrycznych, które są wbudowywane do zwykłego szkła, korygującego wady takie jak nadwzroczność czy krótkowzroczność. Są to tak zwane cylindry, które należy ustawić w odpowiedniej osi, stąd na recepcie wpisywane są w drugiej kolejności i przy każdym z nich dopisywana jest oś, w jakiej mają być wykonane. Astygmatyzm jest niezależną wadą. Czasami występuje z krótkowzrocznością, czasami z nadwzrocznością. Zdarza się też astygmatyzm mieszany, kiedy oko jest nadwzroczne, a astygmatyzm krótkowzroczny.