Wirusowe zapalenie wątroby

prof. dr hab. n. med. Andrzej Radzikowski – pediatra, gastroenterolog
Przychodnia PROSEN

http://prosen.pl/

https://www.facebook.com/Prosen.Przychodnia.Specjalistyczna/

Wirusowe zapalenie wątroby najczęściej objawia się żółtaczką

Choroba zaczyna się bardzo ostro, zazwyczaj jak nieżyt przewodu pokarmowego, czyli pojawia się biegunka.

Potem dochodzi do zastoju żółci, ponieważ każdy stan zapalny wątroby jest jednocześnie w pewnym sensie cholestazą. To jest taka sytuacja, kiedy niewystarczająca ilość żółci dostaje się z wątroby do przewodu pokarmowego i zastępuje jej zarzucanie do krwi. Dlatego pojawia się żółtaczka. I tak na ogół przebiega ostre wirusowe zapalenie wątroby. U dzieci ma ono przebieg zdecydowanie lżejszy. U osób dorosłych natomiast ma nieraz bardzo ciężki przebieg. Nierzadko dochodzi do przewlekłego zapalenia, zwłóknienia i ostatecznie do marskości lub raka wątroby.

Szczepienia przeciw wirusowemu zapaleniu wątroby

Początkowo szczepienia były powszechne. Producenci szczepionek organizowali żółte tygodnie, podczas których szczepienie przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B) było dostępne w bardzo dobrej cenie. WZW B to inaczej żółtaczka wszczepienna. Powodem epidemii tej choroby w latach 70. był brak jednorazowego sprzętu – jednorazowych strzykawek i narzędzi chirurgicznych.

Mamy też łagodniejszą odmianę tej choroby – wirusowe zapalenie wątroby typu A. Jest to tak zwana żółtaczka pokarmowa. Polega ona na tym, że drogą pokarmową dochodzi do zakażenia przewodu pokarmowego, a potem do zapalenia wątroby. Choroba jest znacznie łagodniejsza niż wirusowe zapalenie wątroby typu B. Jednak, jeżeli żółtaczka typu A dotknie kogoś, kto przeszedł żółtaczkę typu B, to jej przebieg może być bardzo ciężki. Dlatego też, postanowiono oferować podczas żółtych tygodni także szczepienie przeciwko WZW A.

Odporność na całe życie

Rezultat był wspaniały. Z 20 000 przypadków zachorowań, które miały miejsce jeszcze pod koniec lat 80., bardzo szybko doszło do spadku zapadalności na tę chorobę prawie o połowę. Od 1994 roku szczepionkę przeciwko WZW A podaje się noworodkom. Obecnie odnotowujemy kilkadziesiąt przypadków wszczepiennego zapalenia wątroby rocznie, ale nawet na chwilę nie tracimy czujności. Nadal szczepimy wszystkich i uważamy, że każdy Polak, młody czy stary, musi być zaszczepiony trzy razy przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu A. Trzy dobrze wykonane szczepienia u osoby immunokompetentnej, czyli takiej, u której układ odpornościowy funkcjonuje prawidłowo, daje odporność na całe życie.

Wirusowe zapalenie wątroby typu C

Istnieje również wirusowe zapalenie wątroby typu C, na które do tej pory nie ma szczepionki. Jest ono wyjątkowo zdradliwe, ponieważ w 80% nie daje żadnych objawów. Wirus żyje sobie po cichu w człowieku. Jednak w sytuacjach obniżenia odporności organizmu albo kiedy dojdzie do zakażenia WZW typu A, proces chorobowy, na początku bezobjawowy, zaostrza się i może dojść do zapalenia, zwłóknienia i marskości wątroby, a nawet do stanu przednowotworowego. Istnieją już metody leczenia osób (nie tylko zapobiegania chorobie), które są nosicielami WZW C. Szczególnie dotyczy to pacjentów, u których doszło już do zaostrzenia procesu chorobowego, czyli wątroba została zaatakowana. Są metody, które mogą nawet zatrzymać proces namnażania się wirusa i de facto go zlikwidować. Właśnie w przypadku wirusowego zapalenia wątroby typu C.

Straszliwie boimy się wirusa HIV i choroby, którą wywołuje. Tymczasem jego zaraźliwość jest 100-krotnie mniejsza niż wirusowego zapalenia wątroby typu A. Szczepienia przeciwko żółtaczce wszczepiennej są wielkim zwycięstwem medycyny. Obecnie nie mamy jeszcze takiej sytuacji jak z ospą prawdziwą – że w pewnym sensie wygoniliśmy ją, jak się wydaje, na amen. Co prawda w medycynie nie ma nic na amen, ale w dużym stopniu to twierdzenie jest prawdziwe. Z zapaleniem wątroby niestety jeszcze tak nie jest.