Stawy biodrowe niemowlęcia – pierwsza kontrola ortopedyczna

dr Daniel Kozyra – ortopeda

Klinika Softmedlaser

Ortopeda kontroluje prawidłowy rozwój stawów i kości noworodka już w pierwszym miesiącu życia.

Pierwsza wizyta z noworodkiem jest wizytą najważniejszą  – nie wolno jej pominąć.

Pierwsza wizyta z noworodkiem jest wizytą najważniejszą. Na tej wizycie ortopeda musi zbadać całe dziecko, ale przede wszystkim jego stawy biodrowe.

Od kiedy jest wczesna kontrola i profilaktyka, od tego czasu rzadkością jest operowanie zwichniętych stawów biodrowych. Wczesna diagnostyka ultrasonograficzna (USG) i kliniczna pozwala nam na ewentualne wprowadzenie koniecznego leczenia zachowawczego, na przykład szynę Koszli.

Szyna Koszli – co to jest?

Szyna Koszli jest powszechnie stosowana; stabilizuje stawy w odpowiedniej pozycji, panewka na głowie stawowej  kształtuje się prawidłowo. W dzisiejszych czasach rzadkością, w zasadzie jakimś zaniedbaniem jest zwichnięcie stawu biodrowego u dziecka. Podczas pierwszej wizyty ortopeda sprawdza absolutnie wszystkie stawy, w związku z tym jest w stanie wyłuskać nieprawidłowości stóp, czy to są nieprawidłowości ułożeniowe, czy neurogenne, idiopatyczne.

Kontrola ortopedyczna noworodka

W pierwszym miesiącu życia dziecko ma niezwykle elastyczny szkielet – trudno go uszkodzić, za to łatwo skorygować wszelkie dostrzeżone przez lekarza wady.  Z każdym miesiącem kościec staje się sztywniejszy, a ewentualna rehabilitacja wydłuża się.

Wyłapywanie wad wrodzonych u dziecka – przed końcem pierwszego miesiąca życia

Pierwszy okres życia dziecka jest bardzo ważny – w tym wczesnym okresie możemy zadziałać i uchronić dziecko przed nieprawidłowym rozwojem kośćca.

Pierwsza wizyta jest także badaniem dziecka pod względem wad wrodzonych. Oczywiście takich wizyt kontrolnych jest kilka. Dla mnie zasadniczą sprawą jest to, że pierwsza wizyta musi odbyć się do końca pierwszego miesiąca życia, choć niektórzy pediatrzy mówią: 6. tydzień, 2. miesiąc. Nie, dziecko do końca 1. miesiąca powinno być u ortopedy, bo w tym pierwszym okresie stawy biodrowe są najbardziej plastyczne. Podjęte wtedy odpowiednie leczenie powoduje, że w ciągu kilku tygodni mamy prawidłowy staw biodrowy.

Jeśli pierwsze badanie odbywa się w 2. czy 3. miesiącu, to w tym momencie dziecko może wylądować w szynie Koszli na kilka miesięcy, żeby panewka na główce ukształtowała się prawidłowo.

Kolejne wizyty kontrolne u ortopedy

Następna wizyta u ortopedy odbywa się po 7 miesiącach. Sprawdzamy oczywiście, czy odruchy patologiczne, które powinny zaniknąć zaniknęły, czy dziecko stabilizuje tułów w siedzeniu. Pytamy także rodziców czy raczkuje, czy nie raczkuje.

I tu jest następna ważna rzecz: pediatrzy, neurolodzy mówią, że dziecko musi leżeć, pełzać, raczkować, czworaczkować, chodzić według bardzo konkretnego harmonogramu. Tak nie jest.Niestety, pewne prawa ewolucyjne zaszły i teraz dziecko leży, wstaje i nagle zaczyna chodzić pomijając kilka etapów – to też jest norma. Często dzieci są męczone przez rodziców, a to z tego powodu, że teoretycznie, według schematów dziecko musi raczkować; rodzice chodzą więc z nim na rehabilitację – bez sensu!

Nie lecz zdrowego dziecka!

Kontrole ortopedyczne

Druga wizyta zdrowego dziecka u ortopedy powinna się odbyć około 7. miesiąca życia. Lekarz sprawdza wtedy rozwój kośćca i odruchy bezwarunkowe. Pamiętajmy, że noworodek jest specjalnie wyposażony przez naturę w odruchy, które z wiekiem powinny zanikać!

Kolejne kuriozum, to kliniki baby, które rehabilitują zdrowe dzieci! 

To jest tragedia, bo te dzieci są męczone jak są malutkie, a później – gdy zachodzi taka konieczność – nie dają się nawet zbadać. Doznają szoku  jak lekarz je dotyka, próbuje zbadać. A najgorzej dzieje się, kiedy rehabilitacja okazuje się jednak potrzebna. Efektem ubocznym nadgorliwości rodziców jest to, że dzieci, które wymagają rehabilitacji, już nie znajdują miejsca w klinikach baby, bo te dzieci są chore i te dzieci przychodzą do specjalistów, do lekarzy. Dopiero wtedy lekarz zaczyna to dziecko leczyć.

kręgołup

Noworodek przyzwyczajony do pozycji embrionalnej wypycha plecy do tyłu, a gdy dziecko zaczyna naukę chodzenia wypina brzuszek do przodu, by nie stracić równowagi. Około 6. roku życia kręgosłup zaczyna przyjmować prawidłowy kształt – z profilu przypomina dwie rozciągnięte, stojące na sobie litery “s” – ale tak naprawdę ostatecznie ukształtuje się około 18. roku życia.

Gdy dziecko już chodzi

Gdy dziecko kończy 2 lata, zgłaszamy się na wizytę kontrolną, aby ocenić chód dziecka.

Podstawowy chód dziecka wyrabia się do 2. roku życia. Dlatego, gdy zauważymy, że nasz maluch krzywo stawia nóżki, a chodzi dopiero od miesiąca, to nie należy się tym przejmować. Jest to chód niedojrzały. Natomiast do 6. roku życia chód dziecka już się specjalizuje.

Bóle wzrostowe

Kolejna wizyta, gdy dziecko osiąga 6-7 lat i może pojawić się pierwszy ból wzrostowy.

Gdy dziecko jest w wieku 11-13 lat zgłaszamy się na następną wizytę. Jest to okres drugiego bólu wzrostowego. Podczas tej wizyty lekarz bada czy są jakieś anomalie rozwojowe. W tych intensywnych okresach wzrostu najczęściej dochodzi do deformacji stóp i deformacji kręgosłupa. Są to skoliozy, pogłębione klifozy piersiowe. Wtedy trzeba jak najszybciej zastosować rehabilitację, żeby jeszcze wykorzystać ten okres, kiedy dziecko rośnie, bo możemy jeszcze wiele rzeczy skorygować. Kiedy przestanie rosnąć nie jesteśmy już w stanie nic zrobić.

Co to jest kifoza i skolioza

Klifoza piersiowa – czyli tzw. pogłębione plecy to nadmierne wygięcie kręgosłupa ku tyłowi w odcinku piersiowym i krzyżowym.

Skolioza to boczne skrzywienie kręgosłupa, najczęściej powstaje między 6. a 24. miesiącem życia; kolejne okresy zwiększonego ryzyka powstania skoliozy to 5.-8.  i 11.-14. rok życia, czyli okresy intensywnego wzrostu. Kręgosłup wyprostowanego dziecka nie tworzy linii prostej, ale na którymś odcinku wykrzywia się w łuki. Najczęściej wygięcia powstają na wysokości lędźwi, na odcinku piersiowym albo szyjnym. Najbardziej widocznym sygnałem skoliozy jest niesymetryczne ułożenie łopatek.

Lordoza pogłębiona charakteryzuje się nadmiernym wygięciem kręgosłupa ku przodowi w dolnym odcinku pleców. Nieleczona lordoza może nie tylko się pogłębić i zaburzyć proporcje sylwetki, lecz także dać poważne powikłania w przyszłości, z artretyzmem włącznie.

Powody do niepokoju: asymetryczność ruchów dziecka

Najważniejszą rzeczą jest symetryczność, symetryczność ciała, ruchów. Tu na pewne rzeczy trzeba zwrócić uwagę, na przykład jak nasze dziecko porusza się, czy zabawkę bierze do jednej, jak i do drugiej rączki, czy jedna rączka, nóżka jest mniej bądź bardziej aktywna od drugiej. Należy obserwować asymetrię ruchu ciała. Gdy zauważymy nieprawidłowości, jest to powód, aby zgłosić się do specjalisty. Choć nie zawsze asymetria może wskazywać na problem zdrowotny u dziecka. Jednak zawsze lepiej upewnić się u lekarza specjalisty czy nasza pociecha rozwija się prawidłowo.

Jak rozwija się szkielet?

Zaczątki kości zaczynają tworzyć się już w czasie życia płodowego – najpierw jako chrząstki, które około 7. tygodnia wykształcają się w kość. Najsilniejszy wzrost kości następuje do 6. miesiąca życia, kiedy dziecko rośnie nawet o 20 centymetrów. W wieku rozwojowym, kiedy szkielet rozwija się najintensywniej, kości przyrastają jednocześnie na długość i objętość. Wzrost kości odbywający się na grubość następuje poprzez odkładanie się kolejnych warstw kości od okostnej oraz poprzez przebudowę wewnętrznej struktury kostnej.

budowa stawu biodrowego

Staw biodrowy składa się z głowy kości udowej oraz panewki stawu biodrowego pokrytych gładką chrząstką szklistą. Resztę stawu wyścieła błona maziowa, w której wytwarzany jest płyn wspomagający płynność ruchów biodra. Na szczycie głowy kości udowej znajduje się więzadło utrzymujące głowę w panewce. Głowa kości udowej unaczyniona jest przez trzy tętnice. Zaburzenia ich pracy mogą wywołać zwyrodnienia jak np. jałowe martwice głowy kości udowej. Cały staw jest ściśle otoczony torebką stawową.

Staw biodrowy to tzw. staw kulisty, jeden z największych ludzkich stawów. Tworzony jest przez głowę kości udowej oraz panewkę stawu biodrowego kości miednicznej. Przenosi ciężar ciała z tułowia na kończyny dolne oraz umożliwia ich ruchomość. U noworodka głowa kości udowej powinna pasować do panewki. Czasem  panewka jest zbyt płytka lub głowa nie dość zaokrąglona i elementy stawu nie pasują idealnie do siebie. W takim wypadku lekarz diagnozuje dysplazję stawu biodrowego i kieruje dziecko na rehabilitację. U około 5% noworodków panewka jednego lub obu stawów biodrowych może być spłaszczona – taka wada może mieć poważne konsekwencje w przyszłości. Dysplazją zagrożone są szczególnie dzieci o dużej wadze urodzeniowej i te z ciąży mnogiej.

Szyna Koszli, uprząż Pavlika, poduszki Frejki – narzędzia rehabilitacji stawu biodrowego, których zadaniem jest utrzymanie nóżek dziecka w pozycji zgiętej  i odwiedzionej (szerokiej).

Szelki Pavlika stosuje się przy dysplazji stawu biodrowego w celu utrzymania nóżek dziecka w zgięciu i odwiedzeniu w stawach biodrowych przy wrodzonym niedokształcie i zwichnięciach. Przeznaczone są dla dzieci do 1,5 roku życia.

Rozwórka Koszli jest stosowana do dozowanego odwodzenia kończyn niemowląt do 7. miesiąca życia.

Rozwórka składa się z odpowiednio wyprofilowanego płaskownika, który z zewnętrznej strony wyłożony jest miękkim tworzywem. Końcówki rozwórki przechodzą w paski z otworami, które po opleceniu ciała dziecka umożliwiają zamocowanie ich na specjalnych zaczepach.

Poduszka Frejki stosowana jest w leczeniu: wrodzonej dysplazji bioder u noworodków i niemowląt, bioder zagrożonych dysplazją rozwojową u niemowląt z mózgowym porażeniem dziecięcym, w doleczaniu czynnościowym wrodzonej dysplazji bioder u dzieci w 12.-18. miesiącu życia, w rehabilitacji leczniczej.

 

One thought on “Stawy biodrowe niemowlęcia – pierwsza kontrola ortopedyczna

  1. Boże, jaki ten artykuł jest slaby. Lordoza i kifoza to naturalne krzywizny kręgosłupa. A konieczność usg u dzieci do 1 miesiąca? A jak dziecko jest male ? To logiczne wręcz ze w 4tyg. Bioderka nie są do końca rozwinięte. Się nie ma co dziwić, że pozniej ortopedzi leczą coś co się jeszcze do końca nie wyksztalcilo.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *