Lek. med. Katarzyna Kołodziejczyk-Klimek – specjalista rehabilitacji medycznej
Fundacja Kolorowy Świat
Zaburzenia mowy to jeden z problemów dzieci z porażeniem mózgowym
Zaburzenia mowy przy dziecięcym porażeniu mózgowym wynikają z zaburzeń słuchu, ale nie tylko. Mowa nie rozwija się prawidłowo nie tylko dlatego, że dziecko nie słyszy, ale również dlatego, że zaburzony jest aparat mowy. Dzieje się tak najczęściej na skutek wzmożonego napięcia mięśniowego, które w ogóle uniemożliwia artykulację dźwięków. Dziecko może słyszeć, rozumieć mowę, ale nie jest w stanie wypowiedzieć żadnego słowa czy nawet pojedynczych głosek. W takim przypadku dużą rolę w terapii odgrywają logopedzi – terapeuci, którzy zajmują się głosem.
Zaburzenia mowy są dodatkową barierą oddzielającą niepełnosprawne dziecko od świata. Dlatego terapia z logopedą jest tak ważna. Brak komunikacji z otoczeniem uniemożliwia sprawnemu intelektualnie dziecku z porażeniem mózgowym w miarę normalne funkcjonowanie.
Inne sposoby komunikacji
Obecnie, jeżeli mimo terapii mowa czynna się nie wykształci, wprowadzane są alternatywne sposoby porozumiewania się. Daje to bardzo dobre efekty. Dziecko, które pozornie nie potrafi się z nami komunikować za pomocą mowy czynnej, dostaje narzędzie – komputer, i okazuje się, że jest nad wyraz inteligentne. Chce i potrafi się uczyć, pięknie przyswaja wiedzę. A wcześniej, przez brak komunikacji, było to niemożliwe do zrealizowania, trudno było wydobyć potencjał takiego dziecka. Czasami zadziwiające jest, jaki dobry kontakt można mieć z dzieckiem z ciężkim, spastycznym niedowładem. Jest bardzo sprawne intelektualnie, chce się włączać w życie rodziny, klasy, szkoły. Dlatego terapia mowy jest szalenie ważna.
Terapia ręki
Nie zapominajmy również o terapii zajęciowej, np. terapii ręki, podczas której pedagodzy i terapeuci pozwalają dziecku wykorzystać możliwości rąk, często spastycznych i bardzo zaburzonych. Celem jest to, żeby dziecko było w jak największym stopniu niezależne, żeby w miarę możliwości funkcjonowało samodzielnie. Czasem niestety jest to niemożliwe. Przy dużym nasileniu ruchów spastycznych dziecko nie jest w stanie samo wykonywać codziennych czynności. Rozwiązaniem jest osobisty asystent, który będzie to robić za dziecko.
Co dalej?
W domu, w rodzinie, robią to oczywiście rodzice. Natomiast trzeba myśleć o osobie dorosłej, która – intelektualnie sprawna – też chciałaby być samodzielna, chciałaby pracować. To zupełnie inny temat, ale zawsze korci mnie, żeby o tym wspomnieć. Sympatycznie mówi się o rehabilitacji dzieci, o tych wszystkich osiągnięciach, udogodnieniach, które dają dziecku możliwość w miarę normalnego funkcjonowania. Chociażby tak, jak w naszej szkole czy przedszkolu. Dzieci czują się tu dobrze, bo są wśród rówieśników, uczestniczą w życiu szkoły, przedszkola. Teraz dużo się o tym mówi. Tylko, że te dzieci dorastają. Kończą 18 lat, i nawet jak przy dobrych układach, zdadzą maturę, pójdą na studia, to co dalej? Zawsze odczuwam niepokój o to, co się później dzieje z tymi dziećmi.
Zobacz też:
Autyzm dziecięcy – wczesna diagnoza
Zaburzenia mowy u dzieci z porażeniem mózgowym wynikają nie tylko z zaburzeń słuchu, ale także z tego, że na skutek nadmiernego napięcia mięśniowego, źle funkcjonuje sam aparat mowy. Dlatego bardzo ważna jest terapia z logopedą. Jeśli mimo terapii, mowa czynna się nie wykształci, warto wprowadzić alternatywne sposoby porozumiewania się, np. poprzez komputer.
