dr hab. n. med. Piotr Loba – specjalista chorób oczu
Centrum Mikrochirurgii Oka Laser Klinika prof. Jerzego Szaflika
Zez – uciekające oczy
Choroba zezowa to schorzenie związane z oczami. Polega na nierównoległym ustawieniu gałek ocznych, co powoduje różnego rodzaju zaburzenia widzenia.
Wyróżniamy dwa podstawowe typy zeza występującego u małych dzieci. Pierwszy z nich to zez wrodzony.
Pojawia się przed 6. miesiącem życia i jest najczęściej zbieżny. Oznacza to, żę gałka oczna ustawia się do wewnątrz. Podłoże tego zeza jest zazwyczaj genetyczne, jednak łączy się również z innymi czynnikami, pojawiającymi się w życiu płodowym. Nie wiąże się natomiast z żadną konkretną wadą wzroku i wymaga leczenia już na wczesnym etapie życia dziecka.

Zeza związanego z wadą wzroku leczy się przede wszystkim korygując tę wadę, czyli przez dobranie dziecku odpowiednich okularów. Czasami konieczny jest zabieg chirurgiczny, ale zazwyczaj takie leczenie przynosi efekty.
Zez a wada wzroku
Drugim typem jest zez związany z wadą wzroku, najczęściej z nadwzrocznością. Pojawia się on później, po 6. miesiącu życia, najczęściej między trzecim a czwartym rokiem życia. Taki typ zeza wymaga w pierwszej kolejności skorygowania istniejącej wady wzroku jako jego głównej przyczyny, czyli przepisania dziecku okularów. Odpowiednio dobrane okulary mogą czasami w całości zniwelować kąt zeza, doprowadzając nawet do pełnego wyleczenia.
Operacyjne leczenie zeza
Jednak u niektórych dzieci konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych zabiegów operacyjnych, których celem jest ustawienie oczu równolegle. Jeżeli takie leczenie zostanie przeprowadzone na wczesnym etapie życia, czyli w pierwszych latach życia dziecka, może sprawić, że dziecko zacznie prawidłowo widzieć obuocznie. Oznacza to, że jedno i drugie oko nawiąże współpracę. Dzięki temu dziecko będzie widzieć stereoskopowo, czyli trójwymiarowo, i będzie mogło funkcjonować całkowicie normalnie.
Przyczyny i objawy zeza
Jednym z objawów zeza u dzieci jest przechylanie głowy. Najczęściej jest to przechylanie głowy na bok, ale często również podnoszenie i opuszczanie brody. Przyczyną takich objawów nie jest, jak się często uważa, nieprawidłowość zlokalizowana w kręgosłupie szyjnym, i takie dzieci nie powinny być w pierwszej kolejności leczone ortopedycznie. Powinny zostać zbadane przez wykształconego w tym kierunku okulistę bądź ortoptystę, czyli osobę zawodowo zajmującą się badaniem dzieci pod kątem zeza i niedowidzenia. Pozwoli to wykluczyć najczęstsze przyczyny nieprawidłowego ustawienia głowy, jakimi są wrodzone porażenie nerwu bloczkowego oraz tak zwany zespół V, czyli nieprawidłowe ustawienie oczu podczas patrzenia ku górze i ku dołowi. Takie zaburzenia są najczęstszymi przyczynami nieprawidłowego ustawiania głowy przez małe dzieci.