Katarzyna Miller – psycholożka, terapeutka, autorka serii książek dla dzieci “Moc uczuć” wydanej przez Wydawnictwo Dwukropek
Twórcza złość – masz wybór
Każde silne uczucie, każde uczucie w ogóle, może być dla nas przydatne. Może coś torować. Także złość, gniew, wściekłość, furia.
Przede wszystkim ważne jest, żebyśmy pokazali dziecku, co się z nim dzieje. Powiedzieli: “Zobacz, jak ty to fantastycznie, silnie przeżywasz. Jesteś głęboka/głęboki. Jesteś bogaty/bogata. Ale jeśli za często się złościsz, to umykają ci inne rzeczy. Może warto przyjrzeć się temu też z innej strony?.” Twórcza złość, to złość świadoma. Taka, która skłania do refleksji. Oczywiście, że częsta złość jest reakcją na coś, co nam się nie podoba na zewnątrz, ale niektóre rzeczy możemy zmienić. Możemy sami tak je ukształtować, żeby nam się bardziej podobały. I to jest rzecz, której warto dzieci uczyć. Trzeba im pokazywać, że mogą mieć wpływ na to, co się z nimi dzieje oraz na to, co się dzieje między nimi a innymi ludźmi. Oczywiście wtedy zawsze jest ważna ta druga strona czy te inne strony, bo czasami jest tych ludzi więcej, ale my sami też mamy coś do zrobienia. Jesteśmy ważni.
Wszystkie uczucia są potrzebne. Również złość. Ważne, żeby dziecko wiedziało co czuje i dlaczego. To może mu pomóc zrozumieć, co się z nim w danym momencie dzieje. Twórcza złość to złość świadoma, taka, która skłania do refleksji.
Twórcza złość i asertywność
Dzieci muszą wiedzieć, że są ważne i że to, co robią jest też ich wyborem. Na przykład możemy im powiedzieć: “Jeśli się złościsz na swoją przyjaciółkę, bo ci coś zabrała, to zobacz po co się złościsz. Czy chcesz to odebrać, czy chcesz jej dokopać, żeby ona się też źle czuła? A może chcesz się poskarżyć, albo sam/sama załatwić? Powiedzieć: oddaj mi to, bo to jest moje”. W ten sposób pokazujemy dziecku, że jest kilka możliwości. Nie musimy być za każdym razem bezradni, źli czy przestraszeni. Im więcej będziemy z dzieckiem rozmawiać o uczuciach, ale z taką ciekawością, nazywaniem ich, tym dziecko będzie lepiej rozumiało, co przeżywa.
Warto też dzielić się własnymi doświadczeniami, opowiedzieć np: “Wiesz, ja też pamiętam jak się pokłóciłam z moją przyjaciółką. A bardzo ją kochałam i wydawało mi się, że zawsze między nami będzie tylko słodko. A potem się okazało, że ona ma inne zdanie niż ja”. Dziecko zapewne powie: “Mama to ty też coś takiego miałaś? – Oczywiście, wszyscy to przeżywamy. – I co wtedy zrobiłaś? – No, najpierw nie wiedziałam, co mam zrobić. – A to tak jak ja! – No widzisz, to normalne”. Nie mówmy dziecku: musisz wiedzieć, zawsze musisz sobie poradzić. A skądże! Wszyscy jesteśmy ludzcy, czyli wszyscy mamy prawo do błędów i do tego, że nie wiemy, że musimy się najpierw zastanowić. A także do tego, żeby najpierw móc coś sprawdzić, przećwiczyć ileś rzeczy. Istnieje coś takiego jak asertywność, czyli dbanie o własne prawa, ale trzeba pilnować, żeby nie skrzywdzić przy tym drugiej osoby. To jest piekielnie istotna rzecz. Ponieważ ja jestem ważny/ważna.
Jeśli ktoś zrobił mi coś, z czym jest mi źle, to mam prawo odczuwać złość. Ważne jest oczywiście, żeby później do mnie dotarło też to, że być może ta osoba zrobiła tak, ponieważ inaczej nie mogła. Albo nie umiała, albo sama przeżywa coś trudnego. Jednak na razie najważniejsze jest to, co ja czuję. Co ja mam z tym zrobić, żeby się nie załamać, żeby mnie to nie zgniotło. A także, żeby to nie spowodowało, że będę się zachowywać jak kompletnie nieopanowany człowiek. Ważne jest, żeby nie bać się własnych uczuć.
Nikt nie lubi, kiedy dziecko się złości i wścieka. Zazwyczaj mówimy wtedy: "Przestań się złościć!", jesteśmy na nie źli. Tymczasem wszystkie uczucia są potrzebne. O twórczej złości mówi Katarzyna Miller – psycholożka, terapeutka, autorka serii książek dla dzieci “Moc uczuć”.
