Prof. Remigiusz Kijak – pedagog specjalny, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Rzeszowski
niepelnosprawnoscirehabilitacja.com
Autyzm – fakty i mity, czyli czego nie wiemy o tej chorobie
Aby zrozumieć czym jest autyzm i poznać, jak przedstawiany jest w literaturze, warto powiedzieć o pewnych mitach, związanych z autyzmem, żeby odtabuizować to zagadnienie.
Jednym z takich mitów jest to, że rodzice dzieci autystycznych są zimni i przesadnie racjonalni. Stwierdzenie to gdzieś się kiedyś ukształtowało. Nawet literatura na temat autyzmu mówi o „zimnych matkach”, czyli matkach chłodnych emocjonalnie. Twierdzi się, że przez to, że odrzucają swoje dziecko emocjonalnie, dziecko to może potem nabyć cech autystycznych. Jest to oczywiście mit. Nigdy nie zostało to potwierdzone w badaniach. Kiedyś pojawił się taki pogląd lansowany przez amerykańskich psychiatrów, ale oczywiście został szybko odrzucony. Jednak wiem, że funkcjonuje gdzieś w świadomości, więc warto o nim powiedzieć. Tym bardziej, że pojęcie autyzm – fakty i mity, jest bardzo szerokie.
Autyzm – fakty i mity. Jednym z mitów jest twierdzenie, że dzieci z tą chorobą cechuje sawantyzm, czyli ponadprzeciętna inteligencja czy szczególne uzdolnienia w jakiejś dziedzinie.
Autyzm – fakty i mity. Uwarunkowania społeczne
Znalazłem też w literaturze takie stwierdzenie, że osoby z autyzmem pochodzą z rodzin należących do wyższych klas społecznych. Czyli, że jest to takie zaburzenie, które najczęściej utożsamiane jest z osobami pochodzącymi z tak zwanego „dobrego domu”, z osobami, których rodzice są dobrze wykształceni. Jest to oczywiście kolejny mit. Nie ma żadnych danych czy przesłanek mówiących o tym, że społeczne uwarunkowania są faktycznie jakoś związane z autyzmem. Autyzm nie jest uwarunkowany społecznie. Zatem ani postawy ani środowisko społeczne nie generują cech autystycznych. Nie odpowiadają za ich występowanie.
Autyzm – fakty i mity. Sawantyzm
Kolejnym mitem, dotyczącym osób z autyzmem czy z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (będę posługiwał się tymi terminami wymiennie), jest sawantyzm. Dzieci cechuje potencjalnie wyższa inteligencja czy jakieś szczególne uzdolnienia. Powstawało wiele filmów mówiących o autyzmie, które pokazywały autystów jako wybitnie uzdolnionych w jakimś zakresie. Kiedy mówimy o swoistych i nieswoistych zaburzeniach rozwojowych, to w tych nieswoistych mogą występować pewne uzdolnienia u osoby z autyzmem czy osoby z niepełnosprawnością intelektualną. Ale podobnie jak wśród osób pełnosprawnych mamy procent ludzi wybitnych, tak samo wśród osób z zaburzeniami też znajda się osoby szczególnie uzdolnione w jakimś zakresie. Nie ma to absolutnie nic wspólnego z występowaniem autyzmu. Nie można powiedzieć, że u osób z autyzmem rozwija się jakoś szczególnie sfera uzdolnień. U niektórych tak, a u niektórych nie – tak samo jak w grupie pełnosprawnych.
Autyzm – fakty i mity. Zaburzenia neurologiczne
Kolejnym mitem jest stwierdzenie, że u osób ze spektrum autyzmu nie obserwuje się zaburzeń neurologicznych. Oczywiście zaburzenia neurologiczne mogą występować. Mogą występować współtowarzyszące zaburzenia, mogą też osobno występować choroby psychiczne. Bardzo długo też autyzm był traktowany jak schizofrenia. Ale możemy mówić o autyzmie czy o osobach z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, które mają również zaburzenia psychicznie. Jedno z drugim nie ma pewnego związku.
Sawantyzm, zimny wychów, pochodzenie z tzw. dobrego domu. Mitów dotyczących autyzmu oraz jego przyczyn jest bardzo dużo. Prof. Remigiusz Kijak – pedagog specjalny, obala niektóre z nich.
