dr n. med. Marta Hajdul-Marwicz – parazytolog, Warszawski Uniwersytet Medyczny
www.zakleszczonapolska.wordpress.com
FB Za-kleszcz-ona Polska
Tam, gdzie występują kleszcze jest zazwyczaj wilgotno
Bardzo byśmy chcieli, żeby kleszcze ograniczyły swoje bytowanie tylko do lasów i terenów dzikich. Niestety kleszcze świetnie sobie radzą z wpływem człowieka na środowisko i, na przykład w Warszawie, parki niskie również są zakleszczone. Las Kabacki czy Bielański, las na Bemowie, czyli tzw. lasy miejskie, to miejsca, gdzie kleszcze występują w dużej ilości.
Jeżeli chodzi o trawniki, zwłaszcza te koszone, to zwykle jest tak, że są one wystawione na słońce i w tej trawie jest po prostu za gorąco i za sucho dla kleszczy. Tego typu miejsca trawiaste preferują raczej kleszcze łąkowe, które nie są obecne na całym terenie Polski. Występują przede wszystkim mniej więcej w rejonach na wschód od Wisły i na południe od Odry. Przy czym kleszcze te migrują, więc te granice są orientacyjne. Jeżeli chodzi o zagrożenie tych kleszczy dla ludzi, to jest ono niewielkie. Kleszcze łąkowe w zasadzie ludzi nie atakują. Preferują psy, krowy czy inne większe ssaki. Najbardziej niebezpieczne dla człowieka są kleszcze pospolite. Tam, gdzie występują kleszcze pospolite jest wilgotno. Kleszcze te lubią krzaki, lasy, granice między ekosystemami, np. lasem a łąką. Takie granice to niebezpieczne miejsca. Dlatego, spacerując po lesie należy unikać np. terenów wzdłuż ścieżek, czyli granicznych.
Kleszcze występują tam, gdzie jest wilgoć oraz na granicach ekosystemów, np. tam, gdzie las przechodzi w łąkę czy ścieżka w las. Dlatego spacerując po lesie, lepiej trzymać się środka ścieżki.
Ogród, w którym nie występują kleszcze
Są gatunki roślin, które intensywnie pachną i rzeczywiście kleszcze nie bardzo je lubią. Gdybym miała zaprojektować taki ogród “kleszczoodporny”, to po pierwsze: między ogrodzeniem a jakąkolwiek roślinnością zachowałabym pusty pas, tak żeby było tam duże nasłonecznienie, żeby było sucho. To utrudni kleszczom przechodzenie dalej. Po drugie: trawnik kosiłabym intensywnie, żeby była minimalna wysokość trawy, żeby tam też było w miarę sucho. Lepiej podlać trawę niż zachować jej naturalną wilgotność, ponieważ ta wilgotność pomoże kleszczom przetrwać. Po trzecie: jeżeli w ogrodzie miałabym jakiś lasek, to regularnie wywoziłabym z niego ściółkę – to też minimalizuje ryzyko spotkania kleszcza.
Nie należy dopuszczać gryzoni do ogrodu, ponieważ to właśnie na nich kleszcze są najczęściej przynoszone. Jeżeli wracamy na przykład z lasu ze spaceru z psem, to na psie również kleszcze mogą zostać zawleczone do ogrodu. Obsadzanie ogrodu miętą, kocimiętką, wrotyczem, lawendą – to metody nie do końca sprawdzone. Wrotycz jest rośliną trującą, ale zdarzyło mi się widzieć kleszcza na liściach wrotyczu, więc nie ma pewności, że to pomoże.
Kleszcze – obrzeżki
Kleszcze, które Państwo widzą w tej próbówce to obrzeżki gołębie. Żerują one zupełnie inaczej niż kleszcze właściwe, pospolite, o których najczęściej się mówi. Obrzeżki gołębie przychodzą do nas najczęściej w nocy. Wkleszczą się na chwilę, pożerują trochę, a potem uciekają. Następnej nocy znowu się wkleszczą i troszeczkę uszczkną naszej krwi. To są kleszcze, które w środowisku naturalnym żerują na kleszczach. Jeżeli jednak zabraknie żywicieli naturalnych, są w stanie atakować ludzi. Ich ślina jest silnie toksyczna – u osób wrażliwych alergicznie może spowodować nawet wstrząs anafilaktyczny. Dlatego, jeżeli zauważymy takie małe czarne kropki, które pojawiają się w nocy, a rano znikają i zostają po nich ślady pogryzień, dokładnie sprawdźmy mieszkanie. Być może znajdziemy obrzeżki.
O tym, gdzie najczęściej żerują kleszcze i jak zaprojektować "kleszczoodporny" ogród, mówi dr n. med. Marta Hajdul-Marwicz – parazytolog.
