Hipertermia i hipotermia – upał i mróz mogą zabić

Paweł Kowalski – ratownik medyczny

PCK

Hipertermia to przegrzanie organizmu

O przegrzaniu mówimy, kiedy temperatura ciała przekracza 41°C. Taki stan jest bardzo niebezpieczny i może doprowadzić nawet do śmierci. Na przegrzanie szczególnie narażone są dzieci i osoby starsze. Warto o tym pamiętać szczególnie w lecie, kiedy jest gorąco. A coraz częściej  – wręcz upalnie.

Hipertermia zdarza się, kiedy na nasze ciało działa duża ilość energii cieplnej. Na przykład na plaży, kiedy mocno grzeje słońce, a my nie chronimy głowy, całe ciało się nagrzewa. Powoduje to podniesienie temperatury naszego ciała. Powstaje niewielkie oparzenie słoneczne. Im większe takie oparzenie, tym poważniejsze może mieć skutki. Objawami przegrzania są zazwyczaj zawroty i bóle głowy, nudności, wymioty. Musimy pamiętać, by chronić ciało dziecka przed bezpośrednim promieniowaniem słonecznym. Na głowę zawsze wkładać dziecku kapelusz lub czapkę, i smarować ciało kremem z filtrem. Im większy filtr, tym lepsze zabezpieczenie dla dziecka i mniej niekorzystnych skutków spędzania czasu na słońcu.

Dziecku pozostawionemu w nagrzanym samochodzie też grozi hipertermia

Nie tylko słońce i przebywanie na plaży może spowodować podniesienie temperatury ciała. Niestety coraz częściej zdarza się, że dziecko zostaje (nawet na chwilę) w samochodzie, który stoi w słońcu. W ten sposób można bardzo łatwo przegrzać dziecko, i doprowadzić nawet do jego śmierci. U dziecka, które zostało zamknięte w nagrzanym samochodzie bardzo szybko rośnie temperatura ciała. Zaczyna ona szybko, płytko oddychać, jego serce zaczyna coraz szybciej bić i zdarza się, że takie dziecko umiera. Jeżeli zauważymy dziecko w zamkniętym samochodzie, który zaparkowano w mocno nasłonecznionym miejscu, najlepiej jak najszybciej otworzyć drzwi, wyjąć dziecko z samochodu i przenieść je cień, żeby się schłodziło.

Jak działać?

Jeżeli jednak drzwi w samochodzie są pozamykane, musimy inaczej dostać się do środka. Najlepiej oczywiście wezwać od razu odpowiednie służby – pogotowie ratunkowe, policję, straż miejską, aby mogły zlokalizować rodziców dziecka. Jeżeli nie mamy takiej możliwości, w sytuacji kiedy widzimy, że dziecko jest w coraz gorszym stanie, hipertermia się nasila, to niestety sami musimy się dostać do tego pojazdu. Trzeba po prostu wybić szybę, np. gaśnicą, którą weźmiemy z innego samochodu. Tak więc wybijamy szybę, dostajemy się do samochodu i wyciągamy dziecko na zewnątrz. Jeżeli dziecko jest przytomne i oddycha, staramy się je jak najszybciej przenieść je w cień. W miejscu, gdzie jest przepływ powietrza i chłód, dziecko będzie mogło naturalnie, poprzez swój oddech i skórę, obniżać temperaturę ciała.

Hipotermia – przeciwieństwo hipertermii

Do hipotermii może dojąć w sytuacji, kiedy na nasz organizm działa czynnik chłodzący. Może to być na przykład zimne powietrze, mróz czy lodowata woda. Wówczas gwałtownie albo powoli spada temperatura ciała. Jeżeli nie będziemy chronić naszego ciała przed tym zimnem, możemy doprowadzić hipotermii. Temperatura ciała spada poniżej krytycznego poziomu. Pojawia się zwolniony oddech, a w konsekwencji może dojść do utraty przytomności. Trzeba dbać, by dziecko się nie wychłodziło, ponieważ w najgorszej sytuacji może to doprowadzić do nagłego zatrzymania się oddechu i krążenia.

Jeżeli nastąpi wychłodzenie i człowiek straci przytomność, musimy podjąć odpowiednie działania. Należy przede wszystkim natychmiast wezwać pomoc – pogotowie ratunkowe, zespół ratownictwa medycznego, który wdroży czynności ratunkowe. Naszym zadaniem natomiast jest okrycie takiej osoby, sprawdzenie czy jest przytomna, czy oddycha. Powinniśmy też podjąć próbę powolnego ogrzania ciała osoby poszkodowanej. Nie wolno tego robić gwałtownie, np. wkładając ją do gorącej wody. Jeżeli ubranie osoby z hipotermią jest mokre lub wilgotne, staramy się jak najszybciej je zdjąć i założyć suche, a następnie powoli ogrzewać osobę poszkodowaną. Jeśli jest przytomna można podać ciepłą herbatę, zaprowadzić do pomieszczenia, w którym jest ciepło i sucho.