Małgorzata Lurzyńska – pulmonolog dziecięcy
dr Durajski Clinic
Zapalenie oskrzeli, krtani, zatok – infekcje dróg oddechowych u dzieci to częste zmartwienie rodziców
Z powodu infekcji dróg oddechowych dziecko trafia do lekarza nawet kilkanaście razy w roku. Okres jesienno-zimowy szczególnie sprzyja tego typu zachorowaniom.
Jeżeli dziecko zaczyna coraz częściej chorować, to rodzice stają się zaniepokojeni. Nawracające infekcje dróg oddechowych wymagają diagnostyki. Przy ustalonych kryteriach możemy stosować się do wytycznych, mówiących o tym w jaki sposób postępować w przypadku dzieci z nawracającymi infekcjami, co należy badać, jaką diagnostykę podjąć. Bardzo ważny jest szczegółowy wywiad, trzeba spojrzeć na to jak dziecko chorowało i jakiego typu zapalenia przeszło. Czy były to zapalenia płuc, oskrzeli, ile ich było, w jakim czasie występowały i czy są związane z jakąś zmianą w życiu dziecka, na przykład z pójściem do przedszkola.
Bakterie i wirusy
Przyczyny nawracających infekcji mogą być różne. Może to być upośledzona odporność dziecka czy niedobory odporności, co wymaga konsultacji specjalistycznej. Przyczyną może być również zetknięcie się z nowymi patogenami – bakteriami, wirusami, występującymi w dużej ilości. Szczególnie dotyczy to dzieci, które zaczynają chodzić do żłobka, przedszkola czy do szkoły. Organizm dziecka zostaje zasiedlony bakteriami i możemy pobierać wymazy z gardła czy z nosa w kierunku obecności bakterii, jednak nie wszystkie zakażenia bakteriami należy leczyć, ponieważ mogą one świadczyć o jedynie o nosicielstwie. Jest to związane z zetknięciem się z takimi bakteriami.
Częste infekcje dróg oddechowych mogą być spowodowane również alergią, nieodpowiednią dietą, kontaktem z dymem papierosowym, złymi warunkami mieszkaniowymi (wilgoć, pleśń).
Objawy infekcji dróg oddechowych
Objawy infekcji mogą być różne w zależności od tego, która część układu oddechowego została zaatakowana. Temperatura, katar, kaszel, zatkany nos, ból gardła lub ucha, suche gardło to najczęstsze objawy infekcji górnych dróg oddechowych.
Infekcje dolnych dróg oddechowych w obrębie krtani i tchawicy manifestują się charakterystycznym skrzypiącym kaszlem, chrypą, dusznościami. Przy zapaleniu płuc i oskrzeli pojawia się gorączka i kaszel.
Jak zbudowany jest układ oddechowy?
Początkiem układu oddechowego jest jama nosowa, gdzie wdychane przez nos powietrze ogrzewa się, nawilża i oczyszcza. Ważnym elementem górnych dróg oddechowych są zatoki: przynosowe, szczękowe, czołowe, klinowe i sitowe. Zatoki to puste przestrzenie, wyłożone błoną śluzową, które m.in. chronią czaszkę przed urazami oraz pełnią funkcję termoizolacyjną dla mózgu. Zatoki rozwijają się stopniowo – najwcześniej wykształcają szczękowe i sitowe, najpóźniej, ok. 7 roku życia, – zatoki czołowe, które rozwijają się jeszcze do wieku nastoletniego.
Górne i dolne drogi oddechowe
Oczyszczone i nawilżone w jamie nosowej powietrze przepływa następnie do nosogardła, które znajduje się powyżej podniebienia. Do nosogardła uchodzi trąbka Eustachiusza, łącząca gardło z uchem środkowym. Tędy właśnie bardzo często infekcje z gardła przenoszą się do ucha środkowego. Kolejnym etapem w wędrówce powietrza do płuc jest gardło oraz krtań, będąca granicą oddzielającą górne drogi oddechowe od dolnych. To najwęższy odcinek, więc każdy obrzęk, wywołany infekcją czy stanem zapalnym może utrudniać oddychanie.
Dolne drogi oddechowe składają się z tchawicy, która rozdziela się na dwa główne oskrzela, prawe i lewe. Te z kolei rozgałęziają się dalej, tworząc drzewo oskrzelowe – sieć kanalików, przez które powietrze trafia do płuc, gdzie następuje wymiana gazowa. Tlen z wdychanego powietrza zostaje wchłonięty i wraz z hemoglobiną rozprowadzony do wszystkich komórek organizmu, a dwutlenek węgla usunięty z organizmu razem z wydychanym powietrzem.